بیشترین حادثه در کشور در نتیجه ی حوادث کار در ارتفاع می باشد. از این رو، شرکت SDM، یکی از کاملترین دستورالعمل های ایمنی کار در ارتفاع را برای استفاده ی کارشناسان این حوزه، از طریق لینک زیر، در اختیار شما قرار می دهد.  همچنین با توجه به اهمیت این موضوع برای آتش نشانان، بخش قابل توجهی از این سند، مورد کاربرد برای آتش نشانان و تیم های آتش نشانی نیز می باشد.

دستورالعمل ایمنی کاردر ارتفاع

 

۳-۱- کار در ارتفاع: هر کار یا فعالیتی که موقعیت انجام آن، در ارتفاع بیش از ۱٫۲ متر نسبت به سطح مبنا انجام گیرد.

۳-۲- سطح مبنا: اولین سطح زیرین جایگاه کار یا سکوی کار در ارتفاع که به به‌صورت ایمن گسترش یافته است.

۳-۳- فاصله ایمن: حداقل فاصله‌ای است که برای جلوگیری از برخورد فرد هنگام سقوط با سطح مبنا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۳-۴- سامانه محدودکننده: سامانه‌ای است که از قرارگیری فرد در وضعیت سقوط جلوگیری می‌کند و به دو شکل عمومی نظیر، نرده حفاظتی و فردی شامل نقطه اتصال، لنیارد و کمربند حمایل بند کامل بدن مورداستفاده قرار می‌گیرد.

۳-۵- سامانه متوقف کننده: سامانه‌ای است که با استفاده از تجهیزات مناسب، در صورت انجام سقوط، با جذب انرژی ناشی از سقوط باعث کاهش شدت صدمات و جراحات وارده به عامل کار در ارتفاع کار می‌گردد که به دو شکل فردی شامل، کمربند حمایل بند کامل بدن، طناب ایمنی و نظایر آن‌ها و عمومی مانند تور ایمنی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

۳-۶- حمایل بند کامل بدن (هارنس): پوششی است از جنس الیاف با ترکیبات پلیمری و مقاوم که عموماً از انتهای بالای ران تا روی سطح کتف را پوشانده و توسط قلاب‌هایی که به روی آن متصل است، فرد را به سایر تجهیزات سامانه‌های کار در ارتفاع وصل می‌کند.

۳-۷- قلاب قفل شونده (کارابین): ابزاری است حلقه‌ای شکل که برای اتصال اجزاء سامانه‌های کار در ارتفاع به یکدیگر، مورداستفاده قرار می‌گیرد و به دو شکل پیچی یا قفل خودکار، ایمن می‌گردد.

۳-۸- لنیارد: طناب یا تسمه‌ای است که به‌منظور ایجاد ارتباط بین عامل کار در ارتفاع با نقطه یا طناب تکیه‌گاه یا سازه ثابت با کمترین ایجاد مزاحمت مورداستفاده قرار می‌گیرد.

۳-۹-کمربند ایمنی: وسیله‌ای است از جنس الیاف طبیعی یا مصنوعی با ترکیبات پلیمری که ناحیه کمر را می‌پوشاند.

۳-۱۰- شوک گیر: ابزاری است که در روش‌های ایمن انجام کار در ارتفاع، به‌منظور کاهش اثر نیروی ضربه حاصل از سقوط، مورد

استفاده قرار می‌گیرد.

۳-۱۱- طناب ایمنی: طنابی از نوع تکیه‌گاهی است که در زمان سرخوردن عامل کار در ارتفاع، از دست دادن موقعیت اولیه وی عمل نموده و فرد را در حین سقوط متوقف می‌نماید.

۳-۱۲- حد بارکاری: حداکثر باری است که توسط بخشی از تجهیزات در وضعیت مشخص شده توسط شرکت سازنده، مجاز به بهره

برداری و استفاده از دستگاه یا تجهیزات می‌باشد.

۳-۱۳- بارکاری ایمن: (SWL) حداکثر حمل بار در شرایط ایمن که برای بخشی از تجهیزات، در وضعیت‌های مشخص در نظر گرفته می‌شود.

۳-۱۴- داربست: ساختاری است موقتی که برای ایجاد یک یا چند جایگاه کار به‌منظور حفظ و نگهداری افراد و مصالح در ارتفاع و فراهم نمودن دسترسی افراد به تراز بالاتر، مورداستفاده قرار می‌گیرد و به انواع ثابت، متحرک، دیوارکوب، معلق و نردبانی تقسیم می‌شود.

۴-   مسئولیت‌ها

۴-۱- معاون فنی و توسعه مسئول اجرای این دستورالعمل و اداره HSE مسئول نظارت بر اجرا می‌باشد.

۴-۲- در پروژه­های پیمانکاری مسئولیت اجرای این دستورالعمل بر عهده ناظر پروژه و نظارت بر اجرا بر عهده کارشناس HSE می­باشد.

۴-۳- مسئولیت اجرای این دستورالعمل در ایستگاه­ها بر عهده رئیس ایستگاه و نظارت بر اجرا بر عهده کارشناس HSE می-باشد.

۴-۴ مسئولیت آموزش مفاد این دستورالعمل در ایستگاه­ها بر عهده رئیس ایستگاه و نظارت بر اجرا بر عهده کارشناس HSE می­باشد.

۴-۵- مسئولیت حفاظت از افراد حین آموزش در ایستگاه­ها بر عهده فرمانده عملیات و معاون فرمانده عملیات می­باشد.

۴-۶- مسئولیت بازنگری و تجدیدنظر در این دستورالعمل بر عهده اداره HSE می‌باشد.

 

 

۵-   روش انجام کار

• کلیات

انجام کار در مکان‌هایی که بلندی آن از سطح زمین ۸۰/۱ متر باشد، عملیات کار در ارتفاع محسوب می‌شود و ضروری است که در این قبیل فعالیت‌ها اقدامات لازم جهت پیشگیری از سقوط در نظر گرفته شود. در فرآیند ایمن‌سازی عملیات کار در ارتفاع ۳ مرحله وجود دارد:‌

• پرهیز از کار در ارتفاع و یا انجام بخش‌هایی از آن در سطح زمین در شرایطی که این امکان وجود داشته باشد.
• استفاده از روش‌ها و تجهیزاتی که خطر سقوط افراد در حین کار را از بین ببرد، درصورتی‌که الزاماً کار می‌بایست در ارتفاع انجام گیرد.
• استفاده از روش‌ها و تجهیزاتی که ارتفاع سقوط و شدت صدمات ناشی از سقوط را کاهش دهد در شرایطی که امکان از بین بردن خطر سقوط وجود نداشته باشد.
  • برنامه‌ریزی جهت کار در ارتفاع

برنامه‌ریزی کار در ارتفاع فرآیندی است که نیاز به یک مدیریت متمرکز دارد. در این فرآیند هدایت تیم بر عهده گروهی از متخصصین مجرب خواهد بود که احاطه کاملی بر عملیات و نحوه ایمن‌سازی آن داشته باشند. این عملیات در سه مرحله:‌ شناسایی خطرات، آنالیز آن‌ها و پیش‌بینی اقدامات کنترلی انجام می‌شود.

• شناسایی خطرات

در این مرحله بایستی محل و شرایط کار در ارتفاع به‌طور کامل مورد بررسی قرارگرفته و امکان بروز خطراتی همچون سقوط افراد، لغزش بر روی سطوح کاری، سقوط اشیاء و ابزارآلات و … مورد بررسی قرار گیرد.

• آنالیز خطرات

در این مرحله از برنامه‌ریزی کار در ارتفاع، بایستی مواردی ازجمله ارتفاع کار، استحکام و ایمنی سطوح کار، حفاظ‌های جانبی، لغزندگی سطح کار، احتمال سقوط اشیاء و ابزارآلات از سطوح و ارتفاع بالاتر، احتمال سقوط اشیاء و ابزارآلات از سطح کار به پایین و … با عنایت به بزرگی خطر و شدت صدمات و خسارات وارده احتمالی ناشی از آن مورد ارزیابی قرارگرفته و اولویت‌های اصلاحی تعیین گردد.

• پیش‌بینی اقدامات کنترلی

در این مرحله، بر اساس تجزیه‌وتحلیل خطرات شناسایی شده و همچنین تجهیزات، تأسیسات، تجارب و توانایی‌های افراد و امکانات موجود، اقدامات کنترلی لازم پیش‌بینی و اجرا می‌گردند.

• جلوگیری از سقوط اشیاء بر سر دیگران

یکی از مخاطرات عمده کار در ارتفاع، سقوط اشیاء و اجسام است که علاوه بر خسارت به تجهیزات، می‌تواند باعث آسیب به افرادی شود که در حال عبور و یا مشغول به کار در محل هستند،‌ از این‌رو لازم است موارد ذیل به‌دقت موردتوجه قرار گیرد.

• در این قبیل کارها که احتمال سقوط اشیاء و افراد زیاد است،‌ استفاده از شبکه‌ها (توری‌ها) ی ایمنی ضروری است.
• انجام کار و یا عبور از محلی که کار در ارتفاع انجام می‌شود، بدون تأیید مهندس ایمنی ممنوع است.
• هنگام کار در ارتفاع استفاده از کمربندهای ایمنی مخصوص کار در ارتفاع مجهز به گیره‌ها و سایر وسایل نگهداری ابزار ضروری است.
• منطقه ممنوعه عبور باید با استفاده از علائم هشداردهنده مشخص گردد و عبور و مرور در آن کنترل شود.
• در صورت نیاز به عبور یا انجام کار همزمان، باید احتیاط‌های کامل لحاظ و از تجهیزات حفاظتی مناسب، به‌ویژه کلاه ایمنی،‌ استفاده شود
  • اقدامات مورد نیاز در صورت سقوط یک فرد

علیرغم به کار بستن تدابیر ایمنی،‌ امکان بروز حادثه در هنگام کار هیچ‌گاه به صفر نمی‌رسد. از این‌رو لازم است آمادگی لازم برای مواجهه با انواع حوادث کاری ایجاد گردد. یکی از مهم‌ترین حوادث کار در ارتفاع، سقوط افراد انجام دهنده کار است. مهم‌ترین اقدامی که در صورت سقوط فرد باید انجام داد عبارت‌اند از:

• حفظ خونسردی.
• متوقف کردن عملیات/ ابزار.
• قطع جریان برق (درصورتی‌که سقوط در اثر برق‌گرفتگی باشد).
• چک کردن علائم حیاتی (در صورت شدید بودن جراحات).
• شناسایی قسمت‌های آسیب‌دیده بدن.
• آتل‌بندی عضو شکسته و خودداری از حرکت دادن بی‌مورد مصدوم.
• اطلاع به اورژانس و اداره HSE و درخواست کمک با توجه به‌شدت حادثه و جراحات وارده به مصدوم.
• موقعیت انجام عملیات

موقعیت انجام عملیات ازجمله مواردی است که در تجزیه‌وتحلیل خطرات کار در ارتفاع و پیش‌بینی اقدامات کنترلی بایستی مورد بررسی قرار گیرد. خطوط هوایی انتقال برق، حفاری‌های بدون پوشش، تأسیسات زیرزمینی و … ازجمله مواردی به شمار می‌روند که بایستی وضعیت آن‌ها در محلی که عملیات کار در ارتفاع انجام می‌شود، مشخص و در صورت نیاز تمهیدات لازم جهت پیشگیری از بروز حوادث ناشی از آن‌ها پیش‌بینی گردد.

در صورت نیاز به هرگونه خاک‌برداری و حفاری به‌منظور قرار دادن پایه داربست‌ها و یا سایر موارد بایستی در رابطه باوجود کابل‌های زیرزمینی انتقال و توزیع نیروی برق در منطقه عملیات بررسی لازم به‌عمل‌آمده و ضمن استعلام از مراجع ذی‌ربط، حریم‌های قانونی رعایت شده و در صورت لزوم اقدامات احتیاطی از قبیل قطع جریان برق، تغییر موقت یا دائم مسیر، حفاظت و ایزوله کردن این خطوط توسط مراجع مذکور انجام شود.

قبل از شروع عملیات کار در ارتفاع در مجاورت خطوط هوایی برق فشار ضعیف، بایستی مراتب به مسئولین و مراجع ذی‌ربط اطلاع داده شود تا اقدامات احتیاطی لازم از قبیل قطع جریان، تغییر موقت یا دائم مسیر یا روکش کردن خطوط مجاور ساختمان با لوله‌های پلی‌اتیلن یا شیلنگ‌های لاستیکی و نظایر آن انجام شود.

خطوط هوایی انتقال برق به دلیل ویژگی‌ها و خطرات خاص و از طرفی احتمال زیاد مجاورت عملیات کار در ارتفاع با این خطوط،‌ از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. هنگام کار در مجاورت خطوط هوایی انتقال برق و به‌ویژه خطوط فشارقوی لازم است که این عملیات تحت نظارت مستمر افراد دارای صلاحیت علمی و تجربی در زمینه ایمنی برق صورت گیرد.

• توانایی‌های فیزیکی و روانی مجریان عملیات

• مجریان عملیات کار در ارتفاع بایستی حداقل دارای قدرت دید ۱۰/۴ با عینک و یا بدون عینک باشند.
• مجریان عملیات کار در ارتفاع بایستی از سلامتی کامل برخوردار و فاقد خصوصیت ترس از ارتفاع باشند.
• مجریان عملیات کار در ارتفاع بایستی توانایی سمعی مورد نیاز جهت شنیدن اصوات و صدای سایر همکاران را بدون سمعک یا با استفاده از سمعک داشته باشند. این مسئله به‌ویژه جهت شنیدن اخطارهای ایمنی اهمیت دارد.
• این افراد بایستی دارای قدرت بدنی، چالاکی، مهارت دستی و هماهنگی مناسب و سرعت انتقال مورد نیاز جهت کار در ارتفاع باشند.
• علائم دال بر نقص عضو یا عدم تعادل روانی که به تأیید پزشکان متخصص رسیده باشد، می‌تواند منجر به آسیب رساندن به فرد یا دیگران شود و به همین جهت بایستی در به‌کارگیری افراد جهت کار در ارتفاع مدنظر قرار گیرد.
• علائم دال بر این‌که فرد مستعد بروز سکته قلبی باشد ازجمله بیماری فشارخون و یا اینکه به دلیل برخی بیماری‌ها مانند صرع دچار کاهش کنترل فیزیکی خود شود، بیانگر عدم صلاحیت وی جهت کار در ارتفاع می‌باشد لذا در این‌گونه موارد انجام معاینات تخصصی و آزمایشات پزشکی ویژه ضرورت داشته،‌ یا می‌توان از وجود سایر نیروهای سالم استفاده کرد.
• مجریان عملیات کار در ارتفاع بایستی برخوردار از عمق دید، میدان دید و عدم مشکلات گیجی و گنگی و یا مشخصات نامطلوب دیگر باشند.
  • شرایط محیطی انجام عملیات

درصورتی‌که شرایط محیطی بتواند بر روی ایمنی کار در ارتفاع تأثیرات نامطلوبی داشته باشد لازم است کار متوقف گردد شود. ازجمله این شرایط می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• وزش باد با سرعت بیش از ۴۰-۵۰ کیلومتر در ساعت
• کاربر روی در داربست‌های فلزی هنگام وقوع رعدوبرق شدید
• استفاده از تجهیزات برقی در هنگام بارندگی و برف (مانند جوشکاری برق)
• لغزنده بودن سطوح کار در اثر ریزش برف یا باران
• عدم وجود نور کافی در محیط عملیات
• عدم وجود دید کافی به علت گردوخاک، مه و یا بارش باران و برف
  • قوانین مقررات عمومی کار در ارتفاع
• نردبان، اجزاء داربست، تجهیزات کار با طناب و سایر تجهیزات و دستگاه‌های کار در ارتفاع باید قبل از هر بار استفاده توسط عامل کار در ارتفاع بازدید شده و در صورت فرسوده یا معیوب بودن، موضوع را به ناظرین اجرایی گزارش نماید.
• انجام کلیه امور نصب، راه‌اندازی، بهره‌برداری، سرویس، تعمیر و نگهداری تجهیزات، دستگاه و ماشین‌آلات کار در ارتفاع باید مطابق با دستورالعمل شرکت سازنده صورت پذیرد.
• کلیه متعلقات داربست، نردبان، تجهیزات، ابزار و وسایل کار در ارتفاع باید قبل از شروع و پس از اتمام کار توسط کارکنان و در فواصل معین دوره‌ای بازرسی و کنترل گردد و مجوز شروع به کار صادر شود.
• کلیه لوازم و تجهیزات کار در ارتفاع باید توسط شخص ذیصلاح به‌صورت دوره‌ای مورد بازرسی دقیق قرارگرفته و در صورت مشاهده نقص و یا فرسودگی برای از رده خارج نمودن آن اقدام شود.
• عامل کار یا شخص ذیصلاح باید دارای گواهینامه مهارت فنی لازم از مراکز ذیصلاح بوده و توانایی انجام کار مربوطه را داشته باشد.
• عوامل اجرایی در محدوده کارگاه و عملیات خود مکلف به جلوگیری از ورود افراد متفرقه می‌باشند. ضمناً نصب علائم هشداری برای کارکنان و افراد متفرقه «مطابق آیین‌نامه علائم ایمنی در کارگاه‌ها» به‌نحوی‌که به سهولت قابل‌رؤیت باشد و مانع انجام کار نگردد الزامی است.
• حمل‌ونقل، نصب، جمع‌آوری، انبار نمودن و کار با دستگاه‌ها، ماشین‌آلات و تجهیزات کار در ارتفاع باید به‌گونه‌ای باشد که خطری را برای کارکنان و افراد متفرقه ایجاد نکند.
• پرتاب کردن و رها نمودن هرگونه شی‌ء، ابزار، لوازم، تجهیزات و مصالح در حین کار ممنوع است.
• طناب‌ها و کابل‌ها باید در برابر هرگونه سایش، مواد خورنده، گرما و شعله مستقیم مقاوم باشند.
• رعایت آیین‌نامه‌های مربوط به خطوط برق‌دار در انجام هرگونه عملیات کار در ارتفاع که افراد و تجهیزات مربوطه در حریم تجهیزات و خطوط برق‌دار قرار می‌گیرند، الزامی است.
• در لبه سقف‌های شیب‌دار باید تجهیزات مناسب و کافی جهت جلوگیری از لغزش و سقوط افراد و یا ابزار کار پیش‌بینی شود.
• افرادی که بر روی سقف‌های شیب‌دار با شیب بیش از ۲۰ درجه کار می‌کنند باید مجهز به سامانه محدودکننده و یا متوقف کننده گردند و در صورت امکان تورهای حفاظتی در زیر محل کار آن‌ها نصب گردد.
• حضور فرد دوم روی سطح مبنا در هنگام انجام کار روی جایگاه‌های کار آویزان، بالابرهای سیار، برجی الزامی است.
• هنگام کار در ارتفاع فرد مستقر در جایگاه کار باید متناسب با نوع کار مجهز به وسایل حفاظت فردی از قبیل لباس کار، هارنس، کلاه و کفش ایمنی و سایر لوازم حفاظت فردی گردد.
• استفاده از کمربند ایمنی برای عملیات کار در ارتفاع ممنوع بوده فقط در صورتی مجاز است که به‌عنوان سامانه محدودکننده مورداستفاده قرار گیرد و فرد نباید در وضعیت سقوط قرار گیرد.
• نوع، جنس و ابعاد، قابلیت بارگذاری هر پله، نحوه نصب و نگهداری نردبان باید با شرایط جوی، محیطی و نوع عملیات متناسب باشد.
  • تجهیزات پیشگیری از سقوط (سامانه متوقف کننده)
    • طناب‌ها

بر اساس NFPA-1001 آتش‌نشانان سطح یک باید نحوه انجام موارد ذیل را بدانند:

• بالا کشیدن وسایل و تجهیزات با استفاده از طناب و گره‌های مناسب
• نحوه انتخاب طناب مناسب برای اهداف مختلف
• نحوه مراقبت و نگهداری از طناب‌های مورداستفاده در آتش‌نشانی

 

در اینجا می توانید یکی از کاملترین دستورالعمل های مربوط به جرثقیل ها و بالابرها را دانلود کنید.

لینک دانلود:

دستورالعمل ایمنی کار با جرثقیلها، بالابرها، تجهیزات باربرداری و تجهیزات وابسته

 

 

۱-۱- جرثقیل^[۱]

ماشینی است که قادر به بلند کردن بار، پایین آوردن بار و جابه‌جایی افقی آن‌ها می‌باشد و با استفاده از سازوکارهای خاص بالابری کار می‌کند و انواع آن شامل:

• جرثقیل سقفی[۲]: جرثقیلی است با پل متحرک حامل بالابر ثابت یا متحرک که با مکانیسم‌های خاص بالابری کارکرده و بار را جابه‌جا می‌نماید. این نوع جرثقیل معمولاً در داخل سوله‌ها، کارخانه‌ها و کارگاه‌ها زیادی دارد.
• جرثقیل متحرک[۳]: جرثقیلی است که در روی یک یا چند ریل حرکت می‌کند.
• جرثقیل با پل متحرک[۴]: جرثقیل متحرکی است که در امتداد مناسبی زیر سقف کارخانه روی ریل حرکت کرده و بتواند بار را در امتداد طول و عرض و ارتفاع کار جابه‌جا نماید.
• جرثقیل با دروازه متحرک[۵]: جرثقیل متحرکی است که بر روی دوپایه خرپایی شکل سوار بوده و مجهز به چند بالابرنده عمودی باشد و بتواند بار را با خود از نقطه‌ای به نقطه دیگر در روی ریل و در مسیر خود حمل کند.
• جرثقیل یک ریلی[۶]: جرثقیل متحرکی است که دستگاه بالابر و اتاقک فرمان آن در حال آویز توسط چرخ‌هایی که روی یک ریل فوقانی حرکت می‌کند جابه‌جا گردد.
• جرثقیل متحرک موتوری[۷]: نوعی جرثقیل است که بر روی وسیله نقلیه موتوری سوار شده است.
• جرثقیل بازویی[۸]: نوعی جرثقیل ثابت یا گردان است که دارای بازوی افقی یا مایل بوده و کابل نگه‌دارنده بار به‌وسیله بازوی مزبور نگهداری می‌شود. در این دستگاه موقعیت قلاب بار نسبت به محور دوران جرثقیل توسط طول و شیب بازو تعیین می‌گردد و در بعضی موارد که بازوی جرثقیل افقی است. ممکن است بار توسط اتاقک متحرکی جابه‌جا شود.
• جرثقیل متحرک زمینی[۹]: نوعی جرثقیل است که روی چرخ سوار بوده و روی زمین حرکت می‌کند.
• جرثقیل سکودار[۱۰]: نوعی جرثقیل است که دارای سکوی مخصوص جهت قرار گرفتن بار و حمل آن به قسمت‌ها و انبار کردن بار در ارتفاعات و جاهای مختلف باشد.
• جرثقیل ساختمانی (چرخ چاه)[۱۱]: جرثقیل ثابتی است که زنجیر یا کابل بالابر در روی استوانه‌ای پیچیده شده و پایه دستگاه به‌وسیله پیچ‌های فونداسیون یا وسیله دیگری به زمین محکم شده باشد.
• جرثقیل الکتریکی[۱۲]: جرثقیل ثابت یا متحرکی است که استوانه حامل کابل یا زنجیر توسط موتور الکتریکی به حرکت درآید و بار را بالا و پایین ببرد. این بالابر ممکن است مستقلاً کارکرده یا به‌عنوان بالابر فرعی برای دستگاه بالابر دیگر مورداستفاده قرار گیرد.
• جرثقیل بادی[۱۳]: جرثقیلی است که نیروی محرک آن هوای فشرده می‌باشد.
• جرثقیل زنجیری[۱۴]: جرثقیل ثابت یا متحرکی است که با دست‌به‌کار می‌افتد و شامل یک یا چند چرخ زنجیری می‌باشد.
• جرثقیل قرقره‌ای[۱۵]: بالابر ثابت یا متحرکی است که با دست کارکرده و شامل یک یا چند قرقره بوده و نیروی محرک توسط کابل به قرقره‌ها و قلاب بار منتقل می‌گردد.

۱-۲-      گواهی‌نامه سلامت فنی[۱۶]

سندی است که سلامت فنی دستگاه را تأیید می‌کند این سند توسط اشخاص/ مراکز مجاز مورد تأیید قانون صادر می‌شود.

۱-۳-     کارشناس مجاز (بازرس فنی)

کارشناسی است که دارای مدرک دانشگاهی معتبر و تجربه لازم بوده و مورد تأیید وزارت کار یا سازمان ملی استاندارد ایران و سایر مرکز قانونی یا مشاور مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت‌کار باشد.

۱-۴-     ظرفیت مجاز باربرداری [۱۷]

مقدار بار استاندارد جهت بلند کردن

۱-۵-     لوازم بستن و بلند کردن بار[۱۸]

 شامل طناب، کابل فولادی، زنجیر و ادوات اتصال آن‌ها به یکدیگر از قبیل (حلقه- قلاب- بست کابل و غیره) می‌باشد.

۱-۶-      تجهیزات باربرداری و اسلینگ[۱۹]

منظور وسایلی مانند سیم بکسل، زنجیر، مش فلزی و تسمه مصنوعی می‌باشد که برای جابه‌جایی و بستن بار به کار می‌روند و به شکل مارپیچی و صاف درهم‌تنیده شده‌اند، ساخته می‌شوند.

۱-۷-   جداول بارکاری ایمن[۲۰]

میزان بار مجاز با توجه به تمام شرایط کاری شامل طول بوم، شعاع وزن بار در جداولی که از سوی سازنده تهیه شده است در اختیار اپراتور قرار می‌گیرد. این جداول باید به‌طور واضح در اختیار راننده/ اپراتور جرثقیل قرار گیرد.

۱-۸-     راننده جرثقیل (اپراتور جرثقیل)

شخصی که توانایی هدایت و کار کردن با جرثقیل به‌منظور جابجایی بار، مطابق دستورالعمل سازنده و در قالب یک سیستم ایمن کاری را داشته باشد. راننده جرثقیل مسئول عملکرد صحیح جرثقیل بوده و باید فقط به علائمی که از طرف ریگر (قلاب انداز/ سیم بکسل انداز)/ علامت دهنده صادر می‌شود واکنش دهد.

۱-۹-      ریگر (قلاب انداز/ سیم بکسل انداز)[۲۱]

سیم بکسل انداز مسئول اتصال بار به ملحقات بلند کننده بار، یا جدا کردن بار از این ملحقات، استفاده صحیح از لوازم و تجهیزات بلند کننده مطابق طرح‌ریزی عملیات شروع جابجایی ایمن جرثقیل می‌باشد.

۱-۱۰-    علامت دهنده [۲۲]

علامت دهنده مسئول بازگو کردن علائم از قلاب انداز به راننده جرثقیل می‌باشد. علامت دهنده ممکن است بجای قلاب انداز مسئولیت هدایت بار جرثقیل را بر عهده گیرد مشروط به اینکه فقط یکی از آن‌ها این مسئولیت را بر عهده بگیرد.

۱-۱۱-    نصاب جرثقیل

نصاب جرثقیل مسئول نصب و برپایی جرثقیل برجی مطابق دستورالعمل‌های سازنده می‌باشد. اگر تعداد نصاب‌ها دو نفر یا بیشتر باشد لازم است شخصی به‌عنوان سرپرست نصب و برپایی به‌منظور کنترل ایمن عملیات نصب تعیین گردد.

۱-۱۲-   متعلقات باربرداری

• شگل: حلقه اتصالی قابل‌حملی است که برای اتصال تجهیزات و قطعات مختلف باربرداری استفاده می‌شود.
• قلاب[۲۳]: وسیله‌ای است که بر روی مجموعه باربرداری قرار گرفته، سیم بکسل یا تجهیزات باربرداری بر روی آن قرار می‌گیرد.
• پیچ گوشواره: نصب دائمی روی تجهیزات به‌منظور باربرداری. رابطی برای اتصال اسلینگ به بار
• پیچ تنظیم دوطرفه: وسیله‌ای برای تنظیم کشش سیم بکسل، زنجیر، کابل و سایر تجهیزات کشنده
• شاهین و میله متعادل ساز: نوعی میله صاف و محکم که در قسمت پایین آن چند قلاب برای قرار گرفتن اسلینگ و سیم بکسل نصب‌شده است. میله متعادل ساز همانند شاهین بوده و برای متعادل کردن بارهای بزرگ به کار می‌رود.
• رولرها: برای جابه‌جایی بارها به‌صورت افقی یا در سطوح شیب‌دار می‌توان از رولر یا غلتک استفاده کرد، به شرطی که سطح زیر رولرها، محکم، مسطح و صاف باشد. رولرها را می‌توان زاویه‌دار قرارداد تا انتهای بار چرخ بخورد و در مکان‌های تنگ، اجازه­ی چرخیدن بدهد.
• پولیف یا بالابر اهرمی: پولیف یکی از وسایل رایج برای بلند کردن یا کشیدن بار در مسافت‌های کوتاه می‌باشد. از پولیف می‌توان به‌صورت عمودی، افقی، یا زاویه‌دار استفاده کرد.
• تیفور[۲۴]: تیفور، برای بلند کردن یا کشیدن‌های طویل مناسب است مانند پولیف در هر جهتی می‌توان از آن استفاده کرد. تیفور می‌تواند سیم بکسل را بکشد و از داخل خودش عبور دهد ظرفیت تیفور مختلف است از تا  تن. عمل کشیدن سیم بکسل را می‌توان توسط یک قرقره انجام داد و از این طریق ظرفیت تیفور را افزایش داد.

۱-۱۳-  مرکز ثقل

نقطه‌ای است که وزن یک شیء به صورت مساوی دور آن متعادل شده است. کل وزن در این نقطه متمرکز شده است.

۱-۱۴-  سکوی کاری هوایی

وسیله‌ای است مکانیکی که برای فراهم کردن دسترسی‌های موقت و ایمن برای افراد و تجهیزات در مکان‌های غیرقابل‌دسترس به‌خصوص مرتفع، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

۲-   مسئولیت‌ها

۴-۱- معاون فنی و توسعه مسئول اجرای این دستورالعمل و اداره HSE مسئول نظارت بر اجرا می‌باشد.

۴-۲- در پروژه­های پیمانکاری مسئولیت اجرای این دستورالعمل بر عهده ناظر پروژه و نظارت بر اجرا بر عهده کارشناس HSE می­باشد.

۴-۳- مسئولیت اجرای این دستورالعمل در ایستگاه­ها بر عهده رئیس ایستگاه و نظارت بر اجرا بر عهده کارشناس HSE می-باشد.

۴-۴ مسئولیت آموزش مفاد این دستورالعمل در ایستگاه­ها بر عهده رئیس ایستگاه و نظارت بر اجرا بر عهده کارشناس HSE می­باشد.

۴-۵- مسئولیت حفاظت از افراد حین آموزش در ایستگاه­ها بر عهده فرمانده عملیات و معاون فرمانده عملیات می­باشد.

۴-۶- مسئولیت بازنگری و تجدیدنظر در این دستورالعمل بر عهده اداره HSE می‌باشد.

۳-  روش انجام کار

۳-۱-     راهنمای باربرداری با جرثقیل

جرثقیل به‌عنوان قسمتی از یک دستگاه که برای بلند کردن، جابجایی و پایین گذاشتن آن طراحی شده است شناخته می‌شود. برای انتخاب اندازه و نوع جرثقیل جهت انجام یک کار موارد زیادی بایستی مدنظر قرار گیرد که برخي از آنها به شرح زیر است:

-ابعاد، وزن و شعاع كار برای سنگین‌ترین بار

-حداکثر ارتفاع مورد نیاز

– نحوه بالا بردن بار

– در صورت استفاده از یک جرثقیل متحرک، نوع شاسی محرک جرثقیل بایستی تعیین شود.

– این موضوع به شرایط زمین و موقعیت محل باربرداری بستگی دارد.

– آیا لازم است هنگام نصب بار توسط جرثقیل حرکت داده‌شده و جابجا شود.

– وضعیت جاده در مناطق سرد

– بسیاری از جرثقیل‌ها بدون اینکه دمونتاژ شوند نمی‌توانند روی جاده‌ها حرکت نمایند.

کاربرد اصلی همه جرثقیل‌های متحرک اساساً یکسان است  و شامل موارد زیر می‌باشد:

-قابلیت تنظیم طول بوم

– قابلیت تنظیم زاویه بوم

-توانایی بالا و پایین بردن بار

-توانایی چرخاندن بار

-توانایی حرکت در محوطه کار

به‌منظور شناسایی جرثقیل کلیه­ی جرثقیل‌های متحرک بایستی دارای یک صفحه‌ی شناسایی روی کلیه­ی قسمت‌های اصلی باشند، از جمله روی شاسی محرک، اتاق، جک‌های پایه، وزنه‌های تعادل، جیب و قسمت‌های بوم. این مشخصات بایستی شامل نام کارخانه‌ی سازنده، شماره مدل دستگاه، شماره­ی سریال و وزن آن قسمت باشد.

[۱] Crane

[۲] overhead crane overhead crane

[۳] Travelling Crane

[۴] Over head Travelling Crane

[۵] Gantry Crane

[۶] Monorail Crane

[۷] Locomotive Crane

[۸] Jib Crane

[۹] Portable floor Hoist

[۱۰] Hoist

[۱۱] Crabs and Winches

[۱۲] Electric hoist

[۱۳] Pneumatic Hoist

[۱۴] Chain Hoist

[۱۵] Block and Tackle

[۱۶] CERTIFICATE

[۱۷] safe working load (S.W.L)

[۱۸] Hoisting tackle

[۱۹] SLING

[۲۰] Load chart

[۲۱] Rigger

[۲۲] Signaler, Banksman

[۲۳] Hook

[۲۴] Tirfor

بسیاری از کارشناسان ایمنی و بهداشت حرفه ای، در زمان انجام ممیزی ها، بدنبال سندی می باشند که کلیه ی موضوعات جزئی مربوط به طب کار را بصورت عملیاتی تشریح نماید. سند پیوست، خلاصه ای از دستورالعمل های طب کار مورد کاربرد در صنایع مختلف می باشد که می تواند راهنمای خوبی برای شما باشد.

لینک دانلود:

طب کار دستورالعمل

منظور از شغل عبارت است از وظایف مستمر مربوط به شغل یا پستی که به طور تمام وقت انجام می­شود.

عوامل زیان‌آور محیط کار در ۷ جدول به تنظیم شده است. این جدول همچنین دارای شامل:

• عوامل شیمیایی زیان­آور محیط کار
• عوامل فیزیکی زیان­آور محیط کار
• عوامل بیولوژیکی محیط کار
• عوامل ارگونومیکی
• عوامل روانی
• عوامل مکانیکی

۵-۱-۱-  عوامل شیمیایی زیان­آور محیط کار

 شامل تراکم­های بالای گازها و بخارات و آئروسل­ها (به شکل گرد و غبار، دود فلزی و مه) می­باشد که عمدتاً راه تماس آن‌ها به بدن تنفس می­باشد در برخی از موارد از راه پوست نیز تماس صورت می‌گردد.

اطلاعات مربوط به عوامل شیمیایی محیط کار باید در جدول عوامل شیمیایی زیان‌آور به شماره… ثبت گردد همچنین نحوه تکمیل جدول فوق در پیوست ۱ شرح داده شده است.

۵-۱-۲-  عوامل فیزیکی زیان­آور محیط کار

عواملی هستند که شاغلین ممکن است در معرض آن‌ها قرار گرفته و دچار آسیب یا بیماری شود این عوامل عبارت‌اند از گرما، سروصدا، ارتعاش، روشنایی، پرتوها و …

اطلاعات مربوط به عوامل فیزیکی محیط کار باید در جدول عوامل فیزیکی زیان‌آور به شماره… ثبت گردد همچنین نحوه تکمیل جدول فوق در پیوست ۲ شرح داده شده است.

۵-۱-۳-   عوامل بیولوژیکی محیط کار

عبارتنداز ویروس­ها، ریکتزیاها، باکتری­ها قارچ­ها، حشرات و انگل­ها که هنگام کار ممکن است در محیط کار وجود داشته باشد و یا در هنگام عملیات پرسنل در تماس با آن‌ها قرار گیرند.

اطلاعات مربوط به عوامل بیولوژیکی محیط کار باید در جدول عوامل بیولوژیکی زیان‌آور به شماره… ثبت گردد همچنین نحوه تکمیل جدول فوق در پیوست ۱ شرح داده شده است.

۵-۱-۴-عوامل ارگونومیکی

عواملی که شاغلین را مجبور می­کند در وضعیت بدنی غیر­عادی و ناراحت کننده فعالیت نماید مانند خم کردن تکراری اندام، نشستن به مدت طولانی، برداشتن یا حمل کردن بار سنگین، چمباتمه، کار در سطحی بالاتر از شانه، کار با کامپیوتر و …

نوع عامل زیان­آور ارگونومیکی در محل مربوطه نوشته شود.

اطلاعات مربوط به عوامل بیولوژیکی محیط کار باید در جدول عوامل ارگونومیکی به شماره… ثبت گردد. همچنین نحوه تکمیل جدول فوق در پیوست ۱ شرح داده شده است

۵-۱-۵-عوامل روانی

عواملی که شاغل را تحت فشارهای روانی قرار داده و ممکن است او را در انجام کار محوله دچار اشتباه نماید، مانند نوبت­کاری، کارهای پر­مسئولیت، کارهای انفرادی، کارهای حجیم و …

اطلاعات مربوط به عوامل بیولوژیکی محیط کار باید در جدول عوامل روانی محیط کار به شماره… ثبت گردد. همچنین نحوه تکمیل جدول فوق در پیوست ۱ شرح داده شده است.

۵-۱-۶-  عوامل مکانیکی

انواع و اقسام ماشین آلات مختلفی که کارکنان از آن­ها در فرآیند کاری استفاده نموده و چگونگی استفاده از آن می­تواند بر ایمنی و سلامت کارکنان تاثیرگذار باشد.

اطلاعات مربوط به عوامل مکانیکی محیط کار باید در جدول عوامل مکانیکی محیط کار به شماره… ثبت گردد. همچنین نحوه تکمیل جدول فوق در پیوست ۱ شرح داده شده است.

نسخه ی اول کتاب ارزیابی خودمونی ریسک منتشر شد.

کتاب ارزیابی خودمونی ریسک ( نویسنده: رضا عرب عامری)، یک کتاب الکترونیکی به زبان ساده در خصوص نحوه ی طراحی و پیاده سازی مدیریت ریسک در کسب و کار شماست.

ارزیابی ریسک در حوزه های مختلف کاربردی بوده و از ارکان اصلی تاب آوری سازمانی می باشد.

در این کتاب، بصورت مختصر به توضیح آنچه باید در حوزه ریسک بدانیم پرداخته ایم.

مطالعه ی این کتاب الکترونیکی را به تمام دوستانی که در این حوزه فعالیت دارند پیشنهاد میکنیم.

 

برای دانلود روی لینک زیر کلیک کنید.

RISK GUIDELINE-BLD-01