ایمنی حفاری

لینک دنلود آموزش ایمنی حفاری

https://www.aparat.com/v/mVhXE

 

 

 

 

 

 

 

۱      روش اجرا :

۶-۱- برنامه‌ريزي جهت عمليات گودبرداري و حفاري

هنگام برنامه­ريزي جهت عمليات گودبرداري و حفاري باید برخي نكات نظير ذيل را در نظر گرفت:

–  تعيين جنس خاك و شرايط موجود :

قبل از شروع به­كار حفاري بايد نوع خاك را در محل تعيين كرده و پس از آن آخرين حفاري در آن مناطق را بررسي نماييد. اگر خطرات پنهاني وجود دارد (مانند سرويس‌هاي نامعين زيرزميني و…)، آن­ را كشف نماييد. سپس سرويس‌هاي هوايي را ملاحظه كرده و در صورت وجود خطوط تلفن، برق و … كه ممكن است خطرساز باشند با مالكين آن‌ها مشورت نماييد .

– تعيين  سرويس‌هاي زيرزميني :

پس از مراحل فوق سرويس‌هاي زيرزميني ( مانند لوله‌هاي گاز ، خطوط تلفن و برق) را معين نموده و مطمئن شويد كه در محل خود محكم قرار دارند .

تذكر: سرويس‌هاي زيرزميني كه تا ۶۰۰ ميليمتر (۲ فوت) از حفاري فاصله دارند بايد به­وسيله دست يا ساير سيستم‌هاي مجاز اطرافشان حفاري گردد . سپس هنگامي كه زير آن‌ها از خاك خالي شد بايد پشتيبان مناسبي براي آن به­ كار برد. در صورت صدمه ديدن آن فوراً بايد به صاحب سرويس اطلاع داد.

– تعيين سازه‌هاي حفاظتي و تجهيزات :

قبل از شروع به كار، بايد سازه‌هاي حفاظتي و تجهيزات مورد نياز را متناسب با نوع خاك و شرايط كار تعيين نمايید تا مطابق با بازرسي‌ها و طرح‌هاي كنترلي عبور و مرور در محل حفاري باشد . ضمناً بايد مطمئن شوید كه اندازه شمع‌ها مطابق با اندازه ترانشه بوده و مهندس حرفه‌اي، ايمني هر يك از سازه‌هاي حفاظتي را مطابق استاندارد تائيد نموده است .

–  سازماندهي محل حفاري :

ناظرين بايد در مورد موضوعات ذيل اطلاعات كافي داشته باشند :

  1. محل خطوط برق و ساير خطرات كجاست؟ مواد در كجا انبار شده اند؟
  2. نخاله‌ها كجا كوپه مي‌شود ؟ (مطمئن شوند بين نخاله‌ها و لبه ترانشه حداقل ۱ متر (۳ فوت) فاصله است)
  3. مواد فرو ريخته چطور از داخل ترانشه حذف مي‌شود؟
  4. اتاق عمليات چه مقدار تجهيزات نياز دارد؟
  5. محل‌هاي ورود و خروج به ترانشه كجاست؟ (هر كارگر نبايد بيشتر از ۸ متر (۲۶ فوت) از نردبان فاصله داشته باشد)
  6. آيا بناها يا سازه­ها در اثر كار مي­توانند بي‌ثبات شوند ؟
  7. نقاط پرتردد ورودي و خروجي در محل حفاري كجاست ؟
  8. در ترانشه‌هاي با عمق بيشتر از ۲/۱ متر بايد يك كارگر ذيصلاح در سطح ترانشه ايستاده و كارگران داخل ترانشه را در مواقع و شرايط غير ايمن هشدار داده و در موارد اورژانسي كمك نمايد .
  9. ناظر یا مسئول بايد آماده مقابله با شرايط اضطراري باشد . همه افراد بايد در مواقع وقوع حادثه بدانند چه بايد بكنند و با چه كسي بايد تماس بگيرند . برنامه شرايط اضطراري و كمك‌هاي اوليه بايد توسط كميته يا نماينده آن مرور شود . نوع و ميزان حوادث احتمالي را در نظر داشته باشند براي مثال: مهيا سازي چه سطحي از كمك‌هاي اوليه مورد نياز مي‌باشد ؟ مثلاً براي ۵ نفر شاغل در محل حفاري به كلاسكمك‌هاي اوليه نيازمنديم .
  10. فاصله محل حفاري تا تسهيلات درماني چقدر باشد؟ آيا آمبولانس در محل حفاري در دسترس است؟
  11. آيا وسايل نقل و انتقال مصدومين مهيا است؟ آيا مطابق نيازمندي­هاي مقررات كمك‌هاي اوليه است؟
  12. آيا تجهيزات و تسهيلات نجات و امداد اورژانسي در محل حفاري كافي است ؟
  13. آيا پاسخگويان مي­توانند كارگر مصدوم را به­طور ايمن از فروريختگي نجات دهند؟
  14. آيا كارگران جهت انتقال مصدومين ناشي از فروريختگي يا ساير حوادث به اندازه كافي آموزش ديده‌اند؟

 

۶-۲- تعيين روش‌های گودبرداري از لحاظ وسيله انجام كار

  • روش دستي : در صورت محدوديت زمين يا عدم دسترسي به ماشين آلات از اين روش كه از بيل، كلنگ و فرغون استفاده مي‌شوند انجام مي‌شوند .
  • روش مكانيزه : معمولاً در عمده گودبرداري­ها از اين روش استفاده مي‌شوند كه از ماشين آلاتي چون بيل مكانيكي و… استفاده مي‌شوند .

 

۶-۳-  الزامات

  • الزامات وضعيت سلامتي كاركنان و تجهيزات حفاظت فردي :
  1. معاينات دوره‌اي كارگران بايد در هر سال ۱ بار انجام پذيرد .
  2. در صورت شيوع بيماري­هاي واگيردار بایدبه كليه كارگاه­ها و كارگران تذكر داده شود و دستورات بهداشتي در
    محل هاي مناسب نصب شود.
  3. در مواردي كه كارگران در محيط هاي مرطوب فعاليت مي نمايند مسئول HSE مكلف به تهيه كفش يا چكمه­هاي لاستيكي و دستكش غير قابل نفوذ متناسب با كار مي‌باشد . همچنين كليه كاركنان در گودال‌ها و ترانشه بايد از كلاه ايمني، كفش يا پوتين ايمني پنجه فولادي تأييد شده استفاده نمايند .
  4. كليه كاركناني كه وارد گودال‌هاي عميق محدود مي‌شود بايد از لباس‌هاي مهاردار متصل به طناب نجات استفاده نمايند. طناب نجات بايد از هر گونه طنابي كه جهت نقل و انتقال مواد به­كار مي­رود مجزا بوده و در كل زمان كار در گودال صرفاً متصل به كارگر باشد .
  5. هر كاري كه در لبه گودالي با عمق ۶ فوت يا بيشتر كار مي‌كند بايد از خطر سقوط محافظت شود . بدين منظور مهيا كردن گاردريل ها (باند حفاظ) ، فنس­ها ، موانع ، پوشش ها يا بندكشي موردنياز مي‌باشد .
  6. مسئول ایمنی مكلف است به وسيله مسئولين فني خود كليه وسايل استحفاظي را مرتباً بازرسي، تعمير و يا تعويض نمايد تا حفاظت كارگران پيوسته تأمين گردد .
  7. امكانات كمك‌هاي اوليه و تجهيزات امدادي اضطراري بايد در دسترس باشد. نظير طناب مهار ايمني، برانكارد سبدي بايد در نقاطي كه شرايط جوي خطرناك داشته و يا حين كار در داخل گودال، به آساني در دسترس باشد. فقط كاركناني كه آموزش‌هاي مورد تأييد را ديده و داراي تجهيزات مناسب هستند مي­توانند به بازيابي آنچه نياز به ورود به جو خطرناك دارد، مبادرت نمايند.

– الزمات قانوني عمليات مقدماتي گودبرداري و حفاري :

  1. زمين مورد نظر از لحاظ استحكام دقيقاً مورد بررسي قرار گيرد .
  2. موقعيت تأسيسات زير زميني از قبيل لوله كشي گاز، كابل هاي برق، تلفن و غيره كه ممكن است در حين انجام عمليات گودبرداري موجب بروز خطر و حادثه گردند و يا خود دچار خسارت شوند، بايد مورد شناسايي قرار گرفته و در صورت لزوم نسبت به تغيير مسير دائم يا موقت و يا قطع جريان آن ها اقدام گردد.
  3. در صورتي كه تغيير مسير يا قطع جريان تأسيسات امكان پذير نباشد بايد به طرق مقتضي از قبيل نگه­داشتن به طور معلق و يا محصور كردن و غيره نسبت به حفاظت آن‌ها اقدام شود.
  4. موانعي از قبيل درخت، تخته سنگ و غيره از زمين مورد نظر خارج گردند.
  5. در صورتي كه عمليات گودبرداري و حفاري احتمال خطري براي پايداري ديوارها و ساختمان­هاي مجاور در برداشته باشد، بايد از طريق نصب شمع، سپر و مهارهاي مناسب و شروع عمليات، ايمني و پايداري آن‌ها تأمين گردد .

– الزمات قانوني رعايت  اصول كلي گودبرداري و حفاري :

  1. اگر در مجاورت محل گودبرداري و حفاري كارگراني مشغول به كار ديگري باشند ، بايد اقدامات احتياطي براي ايمني آنان به عمل آيد .
  2. در مواردي كه عمليات گودبرداري و حفاري در مجاورت خطوط راه‌آهن ، بزرگراه ها، مراكز و تأسيساتي كه توليد ارتعاش مي‌نمايد، انجام شود بايد تدابير احتياطي از قبيل نصب شمع ، سپر و مهارهاي مناسب براي جلوگيري از خطر ريزش اتخاذ گردد .
  3. پس از انجام حفاری، باید محل مورد نظر با علائم هشدار دهنده و نوار حفاری و چراغ چشمک‏زن و … کاملاً مشخص گردد.(نصب علائم هشدار دهنده و حفاظ برای ترانشه الزامی است.)
  4. مصالح حاصل از گودبرداري و حفاري نبايد به فاصله كمتر از نيم متر از لبه گود ريخته شود . همچنين اين مصالح نبايد در پياده­روها و معابر عمومي به نحوي انباشته شود كه مانع عبور و مرور گردد .
  5. ديواره‌هاي محل گودبرداري و حفاري در موارد ذيل بايد دقيقاً مورد بررسي و بازيد قرار گرفته و در نقاطي كه خطر ريزش بوجود آمده است ، وسايل ايمني نصب و يا نسبت به تقويت آن‌ها اقدام گردد .

الف- بعد از يك وقفه ۲۴ ساعته يا بيشتر در كار

ب- بعد از هرگونه عمليات انفجاري

ج-بعد از ريزشهاي ناگهاني

د- بعد از صدمات اساسي به مهارها

ه- بعداز يخبندان­هاي شديد

و بعد از باران­هاي شديد

 

  1. در محل­هايي كه احتمال سقوط اشيا به محل گودبرداري و حفاري وجود دارد ، بايد موانع حفاظتي براي جلوگيري از وارد شدن آسيب به كارگران پيش­بيني گردد . همچنين براي پيشگيري از سقوط كارگردان و افراد عابر به داخل محل گودبرداري و حفاري نيز بايد اقدامات احتياطي از قبيل محصور كردن محوطه گودبرداري ، نصب نرده­ها ، موانع ، وسايل كنترل مسير ، علايم هشدار دهنده و غيره انجام شود .
  2. شب­ها در كليه معابر و پياده­روهاي اطراف محوطه گودبرداري و حفاري بايد روشنايي كافي تأمين شود و همچنين علايم هشدار دهنده شبانه از قبيل چراغ هاي احتياط ، تابلوهاي شبرنگ و غيره در اطراف منطقه محصورشده نصب گردد ، به طوري كه كليه عابران و رانندگان وسايل نقليه از فاصله كافي و به موقع متوجه خطر گردند .
  3. هرگاه ديواري جهت حفاظت يكي از ديواره‌هاي گودبرداري مورد استفاده قرار گيرد بايد به وسيله مهارهاي لازم پايداري آن تأمين شود .
  4. چنانچه وضعيت گود يا شيار به نحوي است كه روشنايي كافي با نور طبيعي تأمين نمي‌شوند . بايد جهت جلوگيري از حوادث ناشي از فقدان روشنايي ، از منابع نور مصنوعي استفاده شود .
  5. در صورتي­كه احتمال نشت و تجمع گازهاي سمي و خطرناك در داخل كانال وجود داشته باشد بايد با اتخاذ تدابير فني و نصب مهارهاي مناسب با استقامت كافي انجام و با نصب موانع ، نرده­ها و علايم هشدار دهنده ، منطقه خطر به طور كلي محصور و از عبور و مرور افراد جلوگيري به عمل آيد .
  6. در گودها و شيارهايي كه عمق آن‌ها از يك متر بيشتر باشد، نبايد كارگران را به تنهايي به كار گمارد .
  7. در حفاري با بيل و كلنگ بايد كارگران به فاصله كافي از يكديگر به كار گمارده شوند .
  8. در شيارهاي عميق و طولاني كه عمق آن‌ها بيش از يك متر باشد، بايد به ازاء حداكثر هر سي متر طول، يك نردبان كار گذارده شود . لبه بالايي نردبان بايد تا حدود يك متر بالاتر از لبه شيار ادامه داشته باشد .
  9. در هنگام مانور دستگاه­ها (نظیر جرثقیل، بیل مکانیکی و …) در محل حفاری، کارکنان را باید از محل دور نمود.

 

  1. در صورت نياز به حفر ترانشه موارد ذيل مي بايست رعايت گردند:
  • از ورود ماشین‏های سنگین به محدوده جلوگیری کنید.
  • در مواردی که عمق ترانشه بیش از یک متر است شمع‏کوبی با شرایط ذیل لازم می‏باشد:
  • اگر زمین نامناسب باشد از تخته‏های عمودی استفاده نمائید.
  • در زمین مناسب(از نظر ایمنی) از تخته افقی استفاده نمائید
  • استفاده از سپر حفاظتی
  • لوازم پیش ساخته چوبی یا فلزی که بوسیله جرثقیل حمل می‏شود.
  • شمع‏کوبی در زمین و استفاده از الوار عمودی بوسیله ماشین شمع‏کوبی
  • حداقل یک فاصله ۲۰ سانتیمتری بین خاکریز و گود وجود داشته باشد که در این منطقه هیچگونه ابزار و مصالح و … نباید در یک­جا مجتمع باشد. از پخش ابزار و مصالح در سطح سواره‏رو شدیداً خودداری گردد.
  • در هنگام حفاری و ایجاد ترانشه، چنانچه در طول مسیر به چاهی متروکه برخورد نمودید باید قبل از ادامه کار ابتدا آن را پر نمایید.
  • وجود آب داخل ترانشه و ایجاد ارتعاش به­وسیله دستگاه­های سنگین باعث ناپایداری خاک می‏گردد که باید در برخورد با هر کدام از موارد، نکات ایمنی را رعایت نمود.

 

– الزامات قانونی راه هاي ورود و خروج به محل گودبرداري و حفاري :

  1. براي رفت و آمد به محل گودبرداري بايد راه‏هاي ورودي و خروجي مناسب و ايمن در نظر گرفته شود . در محل گودهايي كه عمق آن بيش از ۶ متر باشد ، بايد براي هر شش متر يك سكو يا پاگرد براي نردبان‌ها ، پله­ها و راه‌هاي شيب‌دار پيش­بيني گردد . اين سكوها يا پاگرد و همچنين راه هاي شيب‌دار و پلكان­ها بايد به وسيله نرده­هاي مناسب محافظت شوند .
  2. در محل گودبرداري بايد يك نفر نگهبان مسئول نظارت بر ورود و خروج كاميون­ها و ماشين آلات سنگين باشد و نيز براي آگاهي كارگران و ساير افراد ، علايم هشداردهنده در معبر ورود و خروج كاميون­ها و ماشين آلات مذكور نصب گردد .
  3. راه هاي شيب دار و معابري كه در زمين هاي سخت (بدون استفاده از تخته هاي چوبي) ساخته مي‌شوند بايد بدون پستي و بلندي و ناهمواري باشد .
  4. افرادي كه در عمليات گودبرداري و حفاري به كار گرفته مي‌شوند، بايد داراي تجربه كافي بوده و همچنين افراد ذيصلاح بر كار آنان نظارت نمايند .

– الزامات بازرسي ، نظارت و سرپرستي :

  1. اشخاص ذيصلاح (سرپرستان) بايد همه روزه گودال‌ها ، فضاي مجاور و سيستم‌هاي محافظتي را بازديد نمايند تا موقعيت‌هاي ايجاد فروريختگي‌ها، خطاي سيستم‌هاي حفاظتي، جوهاي خطرساز، يا ساير شرايط خطرناك را بتوانند كشف نمايند .
  2. بازرسي بايد قبل از شروع كار و يا در صورت لزوم در سراسر شيفت كاري انجام شود .
  3. پس از وقوع هر رويداد همراه با خطر (مثل بارندگي) بايد بازرسي به عمل آيد .
  4. اين بازرسي‌ها هنگامي كه قرار است گودبرداري توسط كارگران انجام شود و يا در هنگام عمليات گودبرداري الزامي است.
  5. هر كجا ، بازرسي به مورد مشكوك يا خطرناكي برخورد ، كارگران بايد از محل خارج شوند تا اقدامات احتياطي لازم جهت ايمني آن‌ها به عمل آيد .

– الزامات پايش فردي :

در پايش فردي حصول اطمينان از موارد ذيل ضروري است :

  1. جليقه‌هاي منعكس كننده نور در فضاهاي حركتي وسايط نقليه وجود داشته باشد .
  2. كلاه ايمني ، كفش‌هاي پنجه فولادي و… مورد استفاده قرار گرفته باشد .
  3. كارها مطابق با دستورالعمل‌ها و به­صورت ايمن انجام شود .

– الزامات پايش محيط كار :

الف) شرايط سطحي

در بررسي شرايط سطحي ، موارد ذيل بايد مورد توجه قرار گيرد :

  1. شكاف‌ها يا شيارهاي در حال شكل­گيري
  2. فاصله مناسب محل دپوي خاك‌هاي برداشته شده از لبه گودال
  3. عدم وجود مواد يا تجهيزات نزديكي لبه گودال
  4. وجود آب در گودال
  5. عدم وجود منابع ارتعاشي

 

ب) ديواره‌هاي شيبدار و پله­دار

در بازديد ديواره‌هاي شيبدار و پله دار بايد به بررسي اين موارد پرداخته شود :

  1. شكاف­ها يا شيارهاي در حال شكل­گيري
  2. خرده سنگ (سنگ ريزه)
  3. تغيير نوع خاك
  4. شيب كافي براي خاك

 

ج) شمع‌زني و حفاظ­گذاري

در هنگام بررسي شمع‌زني و حفاظ­گذاري توجه به موارد ذيل الزامي است :

  1. درست قرارگرفتن و درست عمل نمودن
  2. عدم نشي از سيلندرهاي هيدروليك
  3. كيپ بودن گوه ها

 

د) كنترل راه­هاي ورودي و خروجي

  1. دسترسي در هر ۲۵ فوت
  2. تنظيم درست پلكان، نردبان و راه­هاي شيبدار

 

ه) وجود تسهيلات

  1. نگهداري و پشتيباني كافي
  2. مصالح ناپايدار (لق)
  3. شناسايي شده و حفاظت شدن تسهيلات

 

و) آب و هوا

  1. يخ زدگي شبانه
  2. بارندگي

 

۶-۴-  تذكرات

اگر قرار باشد گودبرداري براي بيشتر از ۵ متر عمق ادامه يابد ، باید اطلاعات ذيل را به مدیریت HSEQ مربوطه اعلام نمايید :

  1. آدرس و مشخصات دقيق محل انجام كار
  2. موقعيت محل حفاري و ويژگي‌هاي كاري كه بايد انجام شود
  3. تعداد كارگران به كار گرفته
  4. زمان شروع و مدت انجام كار مورد نظر

دستورالعمل ایمنی جرثقیل ها و بالابرها

در اینجا می توانید یکی از کاملترین دستورالعمل های مربوط به جرثقیل ها و بالابرها را دانلود کنید.

لینک دانلود:

دستورالعمل ایمنی کار با جرثقیلها، بالابرها، تجهیزات باربرداری و تجهیزات وابسته

 

 

۱-۱- جرثقیل[۱]

ماشینی است که قادر به بلند کردن بار، پایین آوردن بار و جابه‌جایی افقی آن‌ها می‌باشد و با استفاده از سازوکارهای خاص بالابری کار می‌کند و انواع آن شامل:

  • جرثقیل سقفی[۲]: جرثقیلی است با پل متحرک حامل بالابر ثابت یا متحرک که با مکانیسم‌های خاص بالابری کارکرده و بار را جابه‌جا می‌نماید. این نوع جرثقیل معمولاً در داخل سوله‌ها، کارخانه‌ها و کارگاه‌ها زیادی دارد.
  • جرثقیل متحرک[۳]: جرثقیلی است که در روی یک یا چند ریل حرکت می‌کند.
  • جرثقیل با پل متحرک[۴]: جرثقیل متحرکی است که در امتداد مناسبی زیر سقف کارخانه روی ریل حرکت کرده و بتواند بار را در امتداد طول و عرض و ارتفاع کار جابه‌جا نماید.
  • جرثقیل با دروازه متحرک[۵]: جرثقیل متحرکی است که بر روی دوپایه خرپایی شکل سوار بوده و مجهز به چند بالابرنده عمودی باشد و بتواند بار را با خود از نقطه‌ای به نقطه دیگر در روی ریل و در مسیر خود حمل کند.
  • جرثقیل یک ریلی[۶]: جرثقیل متحرکی است که دستگاه بالابر و اتاقک فرمان آن در حال آویز توسط چرخ‌هایی که روی یک ریل فوقانی حرکت می‌کند جابه‌جا گردد.
  • جرثقیل متحرک موتوری[۷]: نوعی جرثقیل است که بر روی وسیله نقلیه موتوری سوار شده است.
  • جرثقیل بازویی[۸]: نوعی جرثقیل ثابت یا گردان است که دارای بازوی افقی یا مایل بوده و کابل نگه‌دارنده بار به‌وسیله بازوی مزبور نگهداری می‌شود. در این دستگاه موقعیت قلاب بار نسبت به محور دوران جرثقیل توسط طول و شیب بازو تعیین می‌گردد و در بعضی موارد که بازوی جرثقیل افقی است. ممکن است بار توسط اتاقک متحرکی جابه‌جا شود.
  • جرثقیل متحرک زمینی[۹]: نوعی جرثقیل است که روی چرخ سوار بوده و روی زمین حرکت می‌کند.
  • جرثقیل سکودار[۱۰]: نوعی جرثقیل است که دارای سکوی مخصوص جهت قرار گرفتن بار و حمل آن به قسمت‌ها و انبار کردن بار در ارتفاعات و جاهای مختلف باشد.
  • جرثقیل ساختمانی (چرخ چاه)[۱۱]: جرثقیل ثابتی است که زنجیر یا کابل بالابر در روی استوانه‌ای پیچیده شده و پایه دستگاه به‌وسیله پیچ‌های فونداسیون یا وسیله دیگری به زمین محکم شده باشد.
  • جرثقیل الکتریکی[۱۲]: جرثقیل ثابت یا متحرکی است که استوانه حامل کابل یا زنجیر توسط موتور الکتریکی به حرکت درآید و بار را بالا و پایین ببرد. این بالابر ممکن است مستقلاً کارکرده یا به‌عنوان بالابر فرعی برای دستگاه بالابر دیگر مورداستفاده قرار گیرد.
  • جرثقیل بادی[۱۳]: جرثقیلی است که نیروی محرک آن هوای فشرده می‌باشد.
  • جرثقیل زنجیری[۱۴]: جرثقیل ثابت یا متحرکی است که با دست‌به‌کار می‌افتد و شامل یک یا چند چرخ زنجیری می‌باشد.
  • جرثقیل قرقره‌ای[۱۵]: بالابر ثابت یا متحرکی است که با دست کارکرده و شامل یک یا چند قرقره بوده و نیروی محرک توسط کابل به قرقره‌ها و قلاب بار منتقل می‌گردد.
۱-۲-      گواهی‌نامه سلامت فنی[۱۶]

سندی است که سلامت فنی دستگاه را تأیید می‌کند این سند توسط اشخاص/ مراکز مجاز مورد تأیید قانون صادر می‌شود.

۱-۳-     کارشناس مجاز (بازرس فنی)

کارشناسی است که دارای مدرک دانشگاهی معتبر و تجربه لازم بوده و مورد تأیید وزارت کار یا سازمان ملی استاندارد ایران و سایر مرکز قانونی یا مشاور مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت‌کار باشد.

۱-۴-     ظرفیت مجاز باربرداری [۱۷]

مقدار بار استاندارد جهت بلند کردن

۱-۵-     لوازم بستن و بلند کردن بار[۱۸]

 شامل طناب، کابل فولادی، زنجیر و ادوات اتصال آن‌ها به یکدیگر از قبیل (حلقه- قلاب- بست کابل و غیره) می‌باشد.

۱-۶-      تجهیزات باربرداری و اسلینگ[۱۹]

منظور وسایلی مانند سیم بکسل، زنجیر، مش فلزی و تسمه مصنوعی می‌باشد که برای جابه‌جایی و بستن بار به کار می‌روند و به شکل مارپیچی و صاف درهم‌تنیده شده‌اند، ساخته می‌شوند.

۱-۷-   جداول بارکاری ایمن[۲۰]

میزان بار مجاز با توجه به تمام شرایط کاری شامل طول بوم، شعاع وزن بار در جداولی که از سوی سازنده تهیه شده است در اختیار اپراتور قرار می‌گیرد. این جداول باید به‌طور واضح در اختیار راننده/ اپراتور جرثقیل قرار گیرد.

۱-۸-     راننده جرثقیل (اپراتور جرثقیل)

شخصی که توانایی هدایت و کار کردن با جرثقیل به‌منظور جابجایی بار، مطابق دستورالعمل سازنده و در قالب یک سیستم ایمن کاری را داشته باشد. راننده جرثقیل مسئول عملکرد صحیح جرثقیل بوده و باید فقط به علائمی که از طرف ریگر (قلاب انداز/ سیم بکسل انداز)/ علامت دهنده صادر می‌شود واکنش دهد.

۱-۹-      ریگر (قلاب انداز/ سیم بکسل انداز)[۲۱]

سیم بکسل انداز مسئول اتصال بار به ملحقات بلند کننده بار، یا جدا کردن بار از این ملحقات، استفاده صحیح از لوازم و تجهیزات بلند کننده مطابق طرح‌ریزی عملیات شروع جابجایی ایمن جرثقیل می‌باشد.

۱-۱۰-    علامت دهنده [۲۲]

علامت دهنده مسئول بازگو کردن علائم از قلاب انداز به راننده جرثقیل می‌باشد. علامت دهنده ممکن است بجای قلاب انداز مسئولیت هدایت بار جرثقیل را بر عهده گیرد مشروط به اینکه فقط یکی از آن‌ها این مسئولیت را بر عهده بگیرد.

۱-۱۱-    نصاب جرثقیل

نصاب جرثقیل مسئول نصب و برپایی جرثقیل برجی مطابق دستورالعمل‌های سازنده می‌باشد. اگر تعداد نصاب‌ها دو نفر یا بیشتر باشد لازم است شخصی به‌عنوان سرپرست نصب و برپایی به‌منظور کنترل ایمن عملیات نصب تعیین گردد.

۱-۱۲-   متعلقات باربرداری
  • شگل: حلقه اتصالی قابل‌حملی است که برای اتصال تجهیزات و قطعات مختلف باربرداری استفاده می‌شود.
  • قلاب[۲۳]: وسیله‌ای است که بر روی مجموعه باربرداری قرار گرفته، سیم بکسل یا تجهیزات باربرداری بر روی آن قرار می‌گیرد.
  • پیچ گوشواره: نصب دائمی روی تجهیزات به‌منظور باربرداری. رابطی برای اتصال اسلینگ به بار
  • پیچ تنظیم دوطرفه: وسیله‌ای برای تنظیم کشش سیم بکسل، زنجیر، کابل و سایر تجهیزات کشنده
  • شاهین و میله متعادل ساز: نوعی میله صاف و محکم که در قسمت پایین آن چند قلاب برای قرار گرفتن اسلینگ و سیم بکسل نصب‌شده است. میله متعادل ساز همانند شاهین بوده و برای متعادل کردن بارهای بزرگ به کار می‌رود.
  • رولرها: برای جابه‌جایی بارها به‌صورت افقی یا در سطوح شیب‌دار می‌توان از رولر یا غلتک استفاده کرد، به شرطی که سطح زیر رولرها، محکم، مسطح و صاف باشد. رولرها را می‌توان زاویه‌دار قرارداد تا انتهای بار چرخ بخورد و در مکان‌های تنگ، اجازه­ی چرخیدن بدهد.
  • پولیف یا بالابر اهرمی: پولیف یکی از وسایل رایج برای بلند کردن یا کشیدن بار در مسافت‌های کوتاه می‌باشد. از پولیف می‌توان به‌صورت عمودی، افقی، یا زاویه‌دار استفاده کرد.
  • تیفور[۲۴]: تیفور، برای بلند کردن یا کشیدن‌های طویل مناسب است مانند پولیف در هر جهتی می‌توان از آن استفاده کرد. تیفور می‌تواند سیم بکسل را بکشد و از داخل خودش عبور دهد ظرفیت تیفور مختلف است از تا  تن. عمل کشیدن سیم بکسل را می‌توان توسط یک قرقره انجام داد و از این طریق ظرفیت تیفور را افزایش داد.
۱-۱۳-  مرکز ثقل

نقطه‌ای است که وزن یک شیء به صورت مساوی دور آن متعادل شده است. کل وزن در این نقطه متمرکز شده است.

۱-۱۴-  سکوی کاری هوایی

وسیله‌ای است مکانیکی که برای فراهم کردن دسترسی‌های موقت و ایمن برای افراد و تجهیزات در مکان‌های غیرقابل‌دسترس به‌خصوص مرتفع، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

۲-   مسئولیت‌ها

۴-۱- معاون فنی و توسعه مسئول اجرای این دستورالعمل و اداره HSE مسئول نظارت بر اجرا می‌باشد.

۴-۲- در پروژه­های پیمانکاری مسئولیت اجرای این دستورالعمل بر عهده ناظر پروژه و نظارت بر اجرا بر عهده کارشناس HSE می­باشد.

۴-۳- مسئولیت اجرای این دستورالعمل در ایستگاه­ها بر عهده رئیس ایستگاه و نظارت بر اجرا بر عهده کارشناس HSE می-باشد.

۴-۴ مسئولیت آموزش مفاد این دستورالعمل در ایستگاه­ها بر عهده رئیس ایستگاه و نظارت بر اجرا بر عهده کارشناس HSE می­باشد.

۴-۵- مسئولیت حفاظت از افراد حین آموزش در ایستگاه­ها بر عهده فرمانده عملیات و معاون فرمانده عملیات می­باشد.

۴-۶- مسئولیت بازنگری و تجدیدنظر در این دستورالعمل بر عهده اداره HSE می‌باشد.

۳-  روش انجام کار

۳-۱-     راهنمای باربرداری با جرثقیل

جرثقیل به‌عنوان قسمتی از یک دستگاه که برای بلند کردن، جابجایی و پایین گذاشتن آن طراحی شده است شناخته می‌شود. برای انتخاب اندازه و نوع جرثقیل جهت انجام یک کار موارد زیادی بایستی مدنظر قرار گیرد که برخي از آنها به شرح زیر است:

-ابعاد، وزن و شعاع كار برای سنگین‌ترین بار

-حداکثر ارتفاع مورد نیاز

– نحوه بالا بردن بار

– در صورت استفاده از یک جرثقیل متحرک، نوع شاسی محرک جرثقیل بایستی تعیین شود.

– این موضوع به شرایط زمین و موقعیت محل باربرداری بستگی دارد.

– آیا لازم است هنگام نصب بار توسط جرثقیل حرکت داده‌شده و جابجا شود.

– وضعیت جاده در مناطق سرد

– بسیاری از جرثقیل‌ها بدون اینکه دمونتاژ شوند نمی‌توانند روی جاده‌ها حرکت نمایند.

کاربرد اصلی همه جرثقیل‌های متحرک اساساً یکسان است  و شامل موارد زیر می‌باشد:

-قابلیت تنظیم طول بوم

– قابلیت تنظیم زاویه بوم

-توانایی بالا و پایین بردن بار

-توانایی چرخاندن بار

-توانایی حرکت در محوطه کار

به‌منظور شناسایی جرثقیل کلیه­ی جرثقیل‌های متحرک بایستی دارای یک صفحه‌ی شناسایی روی کلیه­ی قسمت‌های اصلی باشند، از جمله روی شاسی محرک، اتاق، جک‌های پایه، وزنه‌های تعادل، جیب و قسمت‌های بوم. این مشخصات بایستی شامل نام کارخانه‌ی سازنده، شماره مدل دستگاه، شماره­ی سریال و وزن آن قسمت باشد.

[۱] Crane

[۲] overhead crane overhead crane

[۳] Travelling Crane

[۴] Over head Travelling Crane

[۵] Gantry Crane

[۶] Monorail Crane

[۷] Locomotive Crane

[۸] Jib Crane

[۹] Portable floor Hoist

[۱۰] Hoist

[۱۱] Crabs and Winches

[۱۲] Electric hoist

[۱۳] Pneumatic Hoist

[۱۴] Chain Hoist

[۱۵] Block and Tackle

[۱۶] CERTIFICATE

[۱۷] safe working load (S.W.L)

[۱۸] Hoisting tackle

[۱۹] SLING

[۲۰] Load chart

[۲۱] Rigger

[۲۲] Signaler, Banksman

[۲۳] Hook

[۲۴] Tirfor

دستورالعمل حفاظت شنوایی- ویژه ی آتش نشانان

دانلود دستورالعمل حفاظت شنوایی ، ویژه ی آتش نشانان

حفاظت شنوایی

 

 

 

 

این برنامه شامل عناصر زیر می­باشد:

  1. بررسی کلیه محیط­های کاری به منظور شناسایی ترازهای خطرناک صدا و پرسنل در معرض ریسک مواجهه
  2. اصلاح محیط­های کاری یا تجهیزات تولید کننده صدای با ترازهای خطرناک، پس از بررسی عملی بودن کنترل­ها از نظر تکنولوژیکی و اقتصادی به منظور کاهش تراز صدای خطرناک به حد قابل قبول.
  3. بکارگیری روش­های کنترل اداری یا استفاده از وسایل حفاظت شنوایی در محیط­های کاری که استفاده از روش­های کنترل مهندسی امکانپذیر نمی­باشد.
  4. انجام تست­های دوره­ای شنوایی سنجی به منظور پایش میزان اثربخشی برنامه حفاظت شنوایی و کشف زود هنگام تغییرات موقتی حد آستانه شنوایی و صدور مجوز اقدامات اصلاحی بیشتر قبل از عارض شدن افت شنوایی دائمی.
  5. آموزش برای موفقیت کلی برنامه حفاظت شنوایی امری حیاتی است. درک ماهیت دائمی افت شنوایی ناشی از صدا، برنامه حفاظت شنوایی و مسئولیت­ها توسط کارکنان مشمول این برنامه برای اثربخشی برنامه بسیار اساسی است.

۵-۱-۱-        شناسایی محیط­های کاری دارای صدای خطرناک

محیط­های کاری که دارای تراز صدای dB 85 یا بیشتر می­باشند بایستی از طریق اندازه­گیری شناسایی و سوابق مربوط به اندازه­گیری­ها در واحد نگهداری شده و حداقل هر سال یکبار تکرار شوند. در محیط­های کاری با تراز صدای کمتر از dB 85 نیازی به پایش محیطی نیست. ولی پایش تراز صدا بایستی در محیط­های کاری با تراز صدای dB 85 یا بیشتر توسط اداره HSE انجام شود.

نصب تابلوهای هشدار دهنده مبنی بر استفاده از وسایل حفاظت شنوایی بر روی درب­های ورودی محیط­های کاری یا محوطه­های دارای تراز صدای dB 85 یا بیشتر الزامی است. پرسنل شاغل در این محیط­های کاری باید مجهز به وسایل حفاظت شنوایی بوده و به منظور استفاده درست از آن­ها آموزش دیده و ملزم به استفاده از وسایل حفاظت شنوایی در مکان­های مشخص شده باشند. سرپرستان بایستی اطمینان حاصل کنند که اقدامات کنترلی صدا برای کارکنان شاغل در محدوده سرپرستی آن­ها اجرا شده و برقرار باقی می­ماند.

 

به منظور کنترل موثر صدا، اندازه­گیری درست میزان صدا بر اساس روش­های استاندارد و ارزشیابی آن با معیارهای پذیرفته شده ضروری است. پایش کارکنان به منظور تعیین میزان مواجهه با صدا متشکل از دو بخش پایش محیط کار و پایش پرسنلی می­باشد. پایش محیط کار معمولاً در اولویت بوده و در صورتیکه تراز صدا dB 85 یا بیشتر باشد و فرد در محیط­های کاری با تراز صدای متفاوت کار کند، پایش پرسنل شاغل با استفاده از دوزیمتر الزامی است.

هدف از اندازه­گیری صدا شامل موارد زیر می­باشد:

  • تعيين ميزان تماس و مقايسه نتايج با قوانين موجود
  • اندازه گيري جهت مقاصد تشخيصي و شناسايي منابع
  • تعيين نياز به اعمال کنترل هاي مهندسي

تعيين اثر بخشي راهکارهاي کنترلي

 

روش اولیه برای حذف یا کاهش مواجهه پرسنل با صدای با تراز dB 85 یا بیشتر، بکارگیری روش­های کنترل مهندسی است. کنترل­های مهندسی یعنی انجام تغییرات و جابجایی تجهیزات یا اعمال تغییراتی در منبع تولید صدا یا مسیر انتقال آن می­باشد به طوریکه تراز صدا در منطقه شنوایی کارکنان به زیر dB 85 کاهش یابد.

کنترل­های اداری بعنوان انجام تغییراتی در زمانبندی کار یا عملیاتی که میزان مواجهه با صدا را کاهش دهد تعریف می­شود. در صورتیکه روش­های کنترل مهندسی نتوانند تراز صدا را کاهش دهند، در صورت امکان بایستی روش­های کنترل اداری نظیر افزایش فاصله بین منبع صدا و پرسنل یا چرخشی کردن شغل بین کارکنان در موقعیت­های با تراز صدای dB 85 یا بیشتر بکار گرفته شوند.

کاربرد روش­های کنترل مهندسی و اداری بایستی میزان مواجهه با صدا را در موقعیت­های با خطرات شنوایی حذف کرده یا به مقدار زیادی مدیریت کنند.

 

دستورالعمل عملیاتی طب کار

بسیاری از کارشناسان ایمنی و بهداشت حرفه ای، در زمان انجام ممیزی ها، بدنبال سندی می باشند که کلیه ی موضوعات جزئی مربوط به طب کار را بصورت عملیاتی تشریح نماید. سند پیوست، خلاصه ای از دستورالعمل های طب کار مورد کاربرد در صنایع مختلف می باشد که می تواند راهنمای خوبی برای شما باشد.

لینک دانلود:

طب کار دستورالعمل

منظور از شغل عبارت است از وظایف مستمر مربوط به شغل یا پستی که به طور تمام وقت انجام می­شود.

عوامل زیان‌آور محیط کار در ۷ جدول به تنظیم شده است. این جدول همچنین دارای شامل:

  • عوامل شیمیایی زیان­آور محیط کار
  • عوامل فیزیکی زیان­آور محیط کار
  • عوامل بیولوژیکی محیط کار
  • عوامل ارگونومیکی
  • عوامل روانی
  • عوامل مکانیکی

۵-۱-۱-  عوامل شیمیایی زیان­آور محیط کار

 شامل تراکم­های بالای گازها و بخارات و آئروسل­ها (به شکل گرد و غبار، دود فلزی و مه) می­باشد که عمدتاً راه تماس آن‌ها به بدن تنفس می­باشد در برخی از موارد از راه پوست نیز تماس صورت می‌گردد.

اطلاعات مربوط به عوامل شیمیایی محیط کار باید در جدول عوامل شیمیایی زیان‌آور به شماره… ثبت گردد همچنین نحوه تکمیل جدول فوق در پیوست ۱ شرح داده شده است.

۵-۱-۲-  عوامل فیزیکی زیان­آور محیط کار

عواملی هستند که شاغلین ممکن است در معرض آن‌ها قرار گرفته و دچار آسیب یا بیماری شود این عوامل عبارت‌اند از گرما، سروصدا، ارتعاش، روشنایی، پرتوها و …

اطلاعات مربوط به عوامل فیزیکی محیط کار باید در جدول عوامل فیزیکی زیان‌آور به شماره… ثبت گردد همچنین نحوه تکمیل جدول فوق در پیوست ۲ شرح داده شده است.

۵-۱-۳-   عوامل بیولوژیکی محیط کار

عبارتنداز ویروس­ها، ریکتزیاها، باکتری­ها قارچ­ها، حشرات و انگل­ها که هنگام کار ممکن است در محیط کار وجود داشته باشد و یا در هنگام عملیات پرسنل در تماس با آن‌ها قرار گیرند.

اطلاعات مربوط به عوامل بیولوژیکی محیط کار باید در جدول عوامل بیولوژیکی زیان‌آور به شماره… ثبت گردد همچنین نحوه تکمیل جدول فوق در پیوست ۱ شرح داده شده است.

۵-۱-۴-عوامل ارگونومیکی

عواملی که شاغلین را مجبور می­کند در وضعیت بدنی غیر­عادی و ناراحت کننده فعالیت نماید مانند خم کردن تکراری اندام، نشستن به مدت طولانی، برداشتن یا حمل کردن بار سنگین، چمباتمه، کار در سطحی بالاتر از شانه، کار با کامپیوتر و …

نوع عامل زیان­آور ارگونومیکی در محل مربوطه نوشته شود.

اطلاعات مربوط به عوامل بیولوژیکی محیط کار باید در جدول عوامل ارگونومیکی به شماره… ثبت گردد. همچنین نحوه تکمیل جدول فوق در پیوست ۱ شرح داده شده است

۵-۱-۵-عوامل روانی

عواملی که شاغل را تحت فشارهای روانی قرار داده و ممکن است او را در انجام کار محوله دچار اشتباه نماید، مانند نوبت­کاری، کارهای پر­مسئولیت، کارهای انفرادی، کارهای حجیم و …

اطلاعات مربوط به عوامل بیولوژیکی محیط کار باید در جدول عوامل روانی محیط کار به شماره… ثبت گردد. همچنین نحوه تکمیل جدول فوق در پیوست ۱ شرح داده شده است.

۵-۱-۶-  عوامل مکانیکی

انواع و اقسام ماشین آلات مختلفی که کارکنان از آن­ها در فرآیند کاری استفاده نموده و چگونگی استفاده از آن می­تواند بر ایمنی و سلامت کارکنان تاثیرگذار باشد.

اطلاعات مربوط به عوامل مکانیکی محیط کار باید در جدول عوامل مکانیکی محیط کار به شماره… ثبت گردد. همچنین نحوه تکمیل جدول فوق در پیوست ۱ شرح داده شده است.

اسلاید آموزشی تحقیق و بررسی حادثه

تحقیق و بررسی رویدادها یکی از مهمترین وظایف کارشناسان حوزه ی ایمنی وبهداشت می باشد.

 

رضا عرب عامری

تحلیل حوادث در محیط کاری با اهداف زیادی همچون پیشگیری از حوادث مشابه انجام می شود. برخی از حوادث و برخی از شبه حوادث در محیط های کاری نیازمند تحقیق و بررسی هستند.

جزوه ی تحقیق و بررسی رویدادها ( رضا عرب عامری) با لینک دانلود :

Accident investigation

  • تشریح نیاز هایی که ما را به سمت تحقیق و بررسی هدایت می کند
  • تفسیر مزایای تحقیق و بررسی رویداد
  • آشنایی با روش های جمع آوری اطلاعات
  • معرفی ابزارهای تحقیق و بررسی رویدادها
  • الزامات قانونی و استانداردی در خصوص تحقیق و بررسی رویدادها

 

انواع حوادث:

  • حوادث جزئی
  • حوادثی که منجر به جراحت یا بیماری جزئی می شود و به درمان یا خسارت مالی ناچیز نیاز دارد.
  • حوادث جدی
  • حوادثی که باعث موارد از دست رفته در وقت ، مراجعه به اورژانس محلی ، حوادثی که در آن قربانیان در بیمارستان بستری می شوند ، تصادف منجر به فوت ، یا آسیب به تجهیزات و / یا اموال.

برخی از دلایل عمده:

  • پیشگیری از وقوع حوادث مشابه
  • یافتن علل وقوع و توالی وقایع ناگوار
  • اقدامات مربوط به بیمه
  • تعیین میزان و مسئولین قصور
  • کاهش مرگ و میر انسان ها
  • اهداف اجتماعی

 

گاهی تحقیق و بررسی برخی حوادث در کمتر از دو دقیقه می­تواند انجام شود. در خصوص برخی حوادث نیز سال­ها طول می­کشد تا انجام شود درحالی‌که بعضی دیگر از حوادث نیز علت حادثه به‌آسانی توسط افراد عادی نیز قابل‌تشخیص است. گاهی حوادثی نیز رخ می­دهد که صدها نفر متخصص نیز با علامت سؤال صحنه را ترک می­کنند.

 

فعالیت های قبل از حادثه:

  • تعیین شفاف و دقیق نقش ها و مسئولیت ها
  • آموزش افراد مسئول و مرتبط
  • تدوین روش اجرایی و دستورالعمل های مرتبط
  • تدارک دیدن تجهیزات و ابزارآلات ممکن
  • تامین ابزارهای ارتباطی مورد نظر
  • تعیین شاخص های مورد نیاز تحقیق و بررسی

 

شاخص های حوادث:

  • تعداد حوادث
  • شدت حوادث
  • محل وقوع حوادث
  • عضو آسیب دیده
  • تعداد نفرات آسیب دیده
  • حوادث منجر به فوت
  • حوادث ناتوان کننده
  • نرخ تکرار حوادث
  • ساعت و تاریخ حوادث
  • شیفت وقوع حوادث
  • سن افراد حادثه دیده
  • میزان تحصیلات افراد آسیب دیده
  • میزان سابقه کار افراد حادثه دیده
  • نوع و کاربری تجهیزات
  • سابقه ی تکرار حادثه

 

 

 

کتاب الکترونیکی ارزیابی خودمونی ریسک منتشر شد

نسخه ی اول کتاب ارزیابی خودمونی ریسک منتشر شد.

کتاب ارزیابی خودمونی ریسک ( نویسنده: رضا عرب عامری)، یک کتاب الکترونیکی به زبان ساده در خصوص نحوه ی طراحی و پیاده سازی مدیریت ریسک در کسب و کار شماست.

ارزیابی ریسک در حوزه های مختلف کاربردی بوده و از ارکان اصلی تاب آوری سازمانی می باشد.

در این کتاب، بصورت مختصر به توضیح آنچه باید در حوزه ریسک بدانیم پرداخته ایم.

مطالعه ی این کتاب الکترونیکی را به تمام دوستانی که در این حوزه فعالیت دارند پیشنهاد میکنیم.

 

رضا عرب عامری

برای دانلود روی لینک زیر کلیک کنید.

RISK GUIDELINE-BLD-01

فصل چهارم سیف کست

در پی استقبال بی نظیر از سه فصل اول سیف کست، فصل چهارم سیف کست منتشر شد. در این فصل سعی شده به موضوعات تخصصی تری نسبت به سه فصل قبل پرداخته شود. شما دوستان و همکاران در حوزه ایمنی و مدیریتی می توانید از طریق اپ های پادگیر و سایت سیف کست به نشانی WWW.SAFECAST.IR به فصل چهارم گوش بدید.

پروژه استقرار نظام مدیریت سلامت ایمنی و محیط زیست در سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران

مشاور HSE سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران:
printهدف سیستم مدیریت HSE حفظ جان آتش نشانان و توجه بیشتر آنان به سلامت و بهداشت خود است

با پیشرفت تکنولوژی و تغییر رفتار انسان در زندگی امروزه، ایمنی بیش از پیش مورد توجه قرار می گیرد و کمبود آن در زندگی فردی و شغلی افراد احساس می شود.
هدف از اجرای مقررات ایمنی و دستورالعمل های مربوطه، امکان بوجود آمدن محیط سالم است به نحوی که افراد بدون دغدغه خاطر و بدون ترس از خطرات محیط اطراف به کار خود ادامه دهند و لازم است كه برای ادامه حیات بشر، حفظ این سه مقوله یعنی ایمنی، بهداشت و محیط زیست بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد زیرا هدف آن حفظ سلامت و زندگی انسان است و در نظر گرفتن توام این سه موضوع منجر به بهره‌وری بیشتر می‌شود
سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران چندی پیش با استقرار نظام مدیریت یکپارچه ایمنی، سلامت و محیط زیست در سطح سازمان موفق به اخذ گواهینامه نظام مدیریت HSE از سوی سامانه HSE شهرداری تهران شد و به بهانه این رویداد در گفتگو با مهندس رضا عرب عامری(مشاور HSE) سازمان آتش نشانی به بررسی پاره ای از موضوعات مرتبط با این مقوله در سازمان پرداختیم که در پی می خوانید:
مهندس عرب عامری درباره تعریف عملی از HSE اظهار داشت: سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست یک نظام از جنس رویکرد مدیریتی است و کار آن کاهش حوادث، بیماری و آلودگی زیست محیطی است که باید ختم به کاهش حوادث در محیط کاری، بیماری کمتر و کاهش نرخ آلودگی زیست محیطی باشد. این کار از طریق ساز و کارهای مدیریت انجام می شود و به همین دلیل آن را سیستم نظام مند مدیریت HSE خوانده اند.
وی درباره جایگاه HSE در کشور افزود: ورود این سیستم در ایران از طریق وزارت نفت انجام شد ولی شهرداری تهران در شرایطی مناسب، اجرای این سیستم را آغاز کرد و متولی آن شهر سالم سامانه مدیریت HSE شهرداری تهران است.
عامری ادامه داد: ساز و کارهای اجرایی در شهرداری به صورت پایلوت در چند منطقه مشخص و به صورت یکپارچه در کل سازمان ها، شرکت ها و مناطق وابسته به شهرداری تهران پیاده سازی شد و در واقع با نظارت شورای عالی HSE شهرداری انجام می شود که مدیریت شورا را نیز شهردار بر عهده دارد.
وی درباره حضور HSE در آتش نشانی تصریح کرد: آتش نشانی تولیت موضوعات ایمنی را در شهر دارد ولی تولیت فرد آتش نشان در حوزه ایمنی بر عهده چه کسی است؟ یک آتش نشان قرار است جان مردم را نجات دهد ولی چه کسی قرار است جان آتش نشان را نجات دهد؟
وی افزود: هدف اصلی از پیاده سازی مدیریت HSE در سازمان آتش نشانی تهیه ساز و کارهایی برای به حداقل رساندن حوادث در حوزه های مختلف عملیاتی و بیماری های شغلی بین آتش نشانان و کاهش صدمات روانی وارد شده به آتش نشانان در حوزه های مختلف است و این سازو کار در واقع نیازمند این بوده است که حجم زیادی برای سازمان محتواسازی انجام شود که در اولین چالش دریابیم چه چیزی خوب است یا بد؟
عامری درباره اقدامات پیش رو در سازمان آتش نشانی خاطرنشان کرد: برای کم کردن حوادث و بیماری ها سه گام داریم که در مرحله اول تلاش بر این است که تکنولوژی مربوط به صنعت را به روز رسانی کنیم و سخت افزار لازم را بیابیم به طور مثال در سازمان آتش نشانی باید خودروی آتش نشانی با کیفیت بالا وجود داشته باشد، تجهیزات استاندارد تهیه شود و در اختیار افراد قرار گیرد و لوازمی که تهیه می کنید نیز باید مطابق با نیازهای روز جهان باشد.
وی افزود: سازمان آتش نشانی این گام را برداشته و نرخ حوادث را کاهش داده بود و چالشی که وجود داشت تکنولوژی تا یک جایی این کار را انجام می دهد و از یک مسیری به بعد سیستم نیازمند ساز و کار لازم برای انجام کار است و نرم افزارهایی درست باید طراحی می شد.
مشاور ایمنی، بهداشت و محیط زیست سازمان آتش نشانی تهران بیان کرد: کاری که سیستم مدیریت HSE برای آتش نشانان انجام می دهد؛ حفظ سلامتی و جان آنها از طریق نظام مند کردن ساز و کارهای کنترل کننده است که البته نباید منکر فعالیت ها و تلاش های سازمان برای سلامت این نیروهای فداکار در آتش نشانی شد!و البته استاندارد انجام این کار را بر عهده گرفته بود.
وی با اشاره به پایش HSE که در ماه گذشته توسط گروه ممیزین ارشد شهرداری تهران انجام شد افزود: در این پایش، سازمان آتش نشانی موفق شد بر اساس گزارش نهایی سامانه HSE شهرداری تهران گواهینامه نظام مدیریت یکپارچه ایمنی، سلامت و محیط زیست را کسب نماید.
وی اذعان داشت: ما نباید چالش ها و موانع را با یکدیگر تلفیق نماییم. سازمان، سال های متمادی بر مبنای یک سیستم سنتی مدیریت شده و سیستماتیک کردن فعالیت ها در یک سازمان که روند سنتی داشته است کار دشواری است و چالش های خاص خود را دارد.
عامری گفت: ما باید بر روی آمارها صحبت کنیم و هیچگاه نمی توانیم با مدل ذهنی نظری را ارائه دهیم و البته در سازمان، یک تحلیل انجام شد تا چالش اصلی سازمان آشکار شود.خوشبختانه در سازمان با ساختار خوبی روبرو هستیم و تنها ضرورت استاندارد و سلامت بیشتر ملموس است و در این سازمان موضوع محیط زیست الویت نیست و سازمان آتش نشانی تاکنون نیز کارهایی را در این زمینه انجام داده است مانند طراحی گروه هزمت و افراد متخصصی که برای حوادث مربوط به مواد شیمیایی به محل حادثه اعزام واز بروز حوادث جانی و مالی پیشگیری و از صدمه دیدن محیط زیست جلوگیری می نمایند.
وی با اشاره به مقاومت در برابر تغییر در هر نوع سیستمی بیان کرد: خوشبختانه با ورود مهندس مهدی داوری به سازمان آتش نشانی به عنوان مدیر عامل این مجموعه گسترده، اقداماتی انجام شده است که به ذهن هیچ کس خطور نکرده بود و این موضوع از لحاظ رهبری و تعهد در استانداردها بسیار خوشایند است و چالش مقاومت در برابر تغییر و ابزار انجام آن در این سازمان، مدیر عامل است و این ابزار، کار خود را به خوبی انجام داده است.
وی افزود: به طور کلی در بررسی نقاط ضعف، این سیستم ها ساز و کار اجرایی تنیده در سازمان می خواهند و نمی توان به وسیله یک گروه مشاور که از بیرون سازمان وارد می شوند نمی توان این کار را اجرا کرد و قابلیت اجرا از این طریق تقریبا صفر است و یک مشاور صرفاً می تواند طراحی خوب و رهنمودهای مفید را ارائه کند.
مشاور HSE سازمان آتش نشانی ضمن تاکید بر ماهیت سازمان که بر پایه ایمنی استوار است خاطرنشان کرد: وجود کارشناسان ایمنی در ایستگاه ها و سازمان آتش نشانی فرآیند این سیستم را دشوار می کرد زیرا با توجه به میزان آگاهی افراد شاغل در این سازمان، پتانسیل بیشتری را می طلبید و خوشبختانه در چالش دوم یک تهدید و فرصت در کنار هم بود و این فرآیند در حدود یک سال و نیم زمان برد تا جای خود را در آتش نشانی باز کند.
وی افزود: در ابتدا تعدادی از افراد کارشناس و تحصیلکرده در حوزه HSE آموزش های لازم را در یک فرآیند و تعدادی ایستگاه به عنوان پایلوت انتخاب شدند و با همراهی این افراد با فرصتی که به اختیارمان آمد تهدیدها را شناسایی و آن را تبدیل به نقط قوت کردیم و از فرصت استقرار سیستم نیز استفاده کرده و محتوایی آماده شد که مفید و موثر است.
عامری با تاکید بر هدف و استراژی سازمان آتش نشانی تهران در نهادینه کردن HSE گفت: این هدف بلند مدت است و مهندس داوری عزم خود را برای اجرایی کردن این نظام و سیستم در یک پروژه مدت دار اعلام کرده است و اولین کار و استراتژی ایجاد یک پایلوت HSE در ایستگاه ها بود که بسیار موفقیت آمیز بود.
وی افزود: نقاط ضعف و قوت مشترک در این مراکز استخراج و پس از دریافت داده ها قصد داریم آنها را به بخش های دیگر سازمان بست دهیم و هدف بلند مدت را استرتژی محور ادامه دهیم و به طور حتم سازمان در مسیر بسیار خوبی پیش خواهد رفت.
مهندس عرب عامری درباره پیش نیاز پیاده سازی مدیریت HSE تاکید کرد: خانه داری صنعتی بحث بسیار اساسی و مهمی در این سیستم و پیش نیاز استقرار است و در هر سازمانی قبل از شروع به استقرار، موضوع خانه داری صنعتی مطرح می شود زیرا برای پاک شدن ذهن به پاک شدن محیط نیازمندیم.
وی افزود: همه ی حرف ما در سیستم های مدیریتی بر مبنای شاخص ها و معیارهای عملکردی است یعنی اگر سال بعد بگویی شرایط مطلوب است ما باید شاخص های ایمنی و سلامتی را پیش رو قرار می دهیم و با سال گذشته مقایسه می کنیم و اگر اصلاح انجام شده بود به آن می پردازیم.
مشاور ایمنی سازمان آتش نشانی با اشاره به انجام ممیزی داخلی توسط پرسنل آتش نشانی اظهار داشت: هدف این نوع ممیزی آمادگی سازمان برای انجام ممیزی های خارجی است و سازمان بعد از اینکه از ممیزی داخلی اطمینان خاطر پیدا کرد که انطباق نسبی دارد درخواست خود را به شرکت شهر سالم ارائه می دهد و سامانه HSE روی برنامه اجرایی که ارائه می دهد موظف است مراقبت از سیستم را ارائه کند و این کار یک بار در سال انجام می شود و چنانچه نسبت به سال بعد تغییری نیافته بود گواهی نامه از سازمان سلب می شود.
وی درباره مشارکت هرفرد در پیشبرد اهداف HSE گفت: هر استانداردی را که ورق می زنید اعم از استانداردهای شغلی که ایمنی و بهداشت شغلی را در بر می گیرد و یا مدیریت ریسک یا بخشی از آن که مشاوره و مشارکت هستند. این موضوع در تمام استانداردها به اصل یکپارچگی معروف هستند و شما نمی توانید یک سیستم مدیریتی را در سازمان جا بیندازید مگر اینکه در فعالیت های کنونی سازمان آن را ادغام کنید و جزو فعالیت های شما باشد زمانی که هر کسی مسئول ایمنی خود باشد و هدف همین است که هر آتش نشان حافظ جان و ایمنی خود باشد.
عامری تاکید کرد: در سازمان آتش نشانی، هدف فقط ایمنی و بهداشت آتش نشان نیست بلکه هر فردی به هر نحوی که با این سازمان در ارتباط است ذینفع محسوب می شود و هدف این است که هر فرد به صورت باطنی و دقیق به این موضوع دست یابد که خودش مسئول ایمنی خویش است و مشاوره در باب های مختلف شناسایی مخاطرات و حل آن با استفاده از خود افراد است.
وی در پایان اثر بخشی یک سیستم را در کنار هم داشتن رهبری و تعهد خواند و گفت: تعهد، آن چیزی است که ما از آن به عنوان یک اصل اول و مهم یاد می کنیم و رهبری یعنی فرد معتقد و همراه با سیستم که در متن استاندارد به صورت عینی و شفاف آمده است.
وی افزود: همه افراد درباره موضوعات ایمنی و محیط زیست مسوول هستند وافراد باید برای کاهش حوادث و بیماری ها در کنار هم مشارکت داشته باشند نکته مهم این است که شهروندان از این سیستم نیز بهره مند می شوند و دامنه ی کاری ما، پرسنل و محیط های عملیاتی هستند و هر فردی در این سیستم وارد و تحت تاثیر خدمات سازمان قرار می گیرد تحت پوشش این استاندارد قرار دارد.