استانداردها و سیستم های مدیریتی، سازمان را به رعایت موارد ایمنی در سطح پروژه ها الزام می کنند. فایل زیر، چکیده ای از بهترین روش اجرایی در حوزه مدیریت HSE پیمانکاران می باشد.

مدیریت اچ اس ای پیمانکاران – Copy

۱-     تعاریف

۳-۱- کارفرما: شخص حقوقی است که یک‌سوی امضاء کننده پیمان است و عملیات موضوع پیمان را بر اساس اسناد و مدارک پیمان به پیمانکار واگذار کرده است. نمایندگان و جانشین‌های قانونی کارفرما، در حکم کارفرما می‌باشد. در این سند منظور از کارفرما، سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی باشد و در مواردی به‌اختصار سازمان عنوان می‌گردد.

۳-۲- مهندس مشاور، مهندس ناظر:

الف) مهندس مشاور شخصی حقوقی و یا حقیقی است که برای نظارت در اجرای کار در چهارچوب اختیارات تعیین شده بر اسناد و مدارک پیمان از سوی کارفرما به پیمانکار معرفی می‌شود.

ب) مهندس ناظر، نماینده مقیم مهندس مشاور در پایگاه است و در چهارچوب اختیارات تعیین شده در اسناد و مدارک پیمان به پیمانکار معرفی می‌شود.

۳-۳- پیمانکار: شخص حقوقی و یا حقیقی است که سوی دیگر امضاء کننده پیمان است و اجرای موضوع پیمان را بر اساس اسناد و مدارک پیمان به عهده گرفته است. نماینده و جانشین‌های قانونی پیمانکار، در حکم پیمانکار می‌باشند.

۳-۴- پیمانکار فرعی: شخص حقوقی و یا حقیقی است که از طرف پیمانکار اصلی به‌منظور انجام برخی فعالیت‌های اجرایی بکار گرفته می‌شود.

۳-۵- خط‌مشی HSE: یک بیانیه عمومیاست که اصول و اهداف عملکردی یک شرکت را در زمینه ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست و چگونگی رسیدن به اهداف استراتژیک آن شرکت را بیان می‌کند.

۳-۶- HSE-Plan: طرح و برنامه‌ای که پیمانکار به‌منظور دستیابی به اهداف پیش‌بینی‌شده HSE و حذف یا کنترل خطرات و پیشگیری از وقوع حوادث در طول مدت پروژه اجرا می‌کند. بسته به شرایط پروژه قابل تغییر و مستلزم به‌روزرسانی می‌باشد.

۳-۷- الزامات عمومی HSE: به مواردی نظیر موانع و علائم هشداردهنده، آموزش ایمنی عمومی و تخصصی پرسنل، لباس کار و تجهیزات حفاظت فردی و به‌طور کلی اصول و قواعد فراگیر ایمنی که در تمام صنایع و محیط‌های کاری الزام دارند، اطلاق می‌گردد.

قرارداد با ریسک کم: منظور از این دسته قراردادها، قراردادهایی است که فعالیت‌ها و خدمات ارائه‌شده از سوی پیمانکار به کارفرما مطابق ماتریس ارزیابی ریسک مطابق با روش اجرایی شناسایی خطرات HSE، ارزیابی و مدیریت ریسک به شماره HSE-PR-03 در سطح ریسک کم (برنامه‌ریزی جهت بهبود مستمر) قرار می‌گیرد.

قرارداد با ریسک متوسط: منظور از این دسته قراردادها، قراردادهایی است که فعالیت‌ها و خدمات ارائه‌شده از سوی پیمانکار به کارفرما مطابق ماتریس ارزیابی ریسک در ناحیه ALARP قرار می‌گیرد. As Low As Reasonably Practicable) )

قرارداد با ریسک بالا: منظور از این دسته قراردادها، قراردادهایی است که فعالیت‌ها و خدمات ارائه‌شده از سوی پیمانکار به کارفرما مطابق ماتریس ارزیابی ریسک در سطح ریسک غیرقابل تحمل قرار می‌گیرد.

قرارداد نوع اول: پیمانکار فعالیت‌ها و خدمات خود برای اجرای قرارداد بر اساس سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست کارفرما ارائه می‌دهد. به این معنی که از خود سیستم مدیریت HSE ندارد.

قرارداد نوع دوم: پیمانکار فعالیت‌ها و خدمات را برای اجرای قرارداد بر اساس سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست خود ارائه داده و می‌بایستی گزارش عملکرد HSE خود را شامل آمار حوادث و دیگر شاخص‌های HSE به کارفرما ارائه دهد. لازم به ذکر است در این نوع قرارداد، سیستم مدیریت HSE پیمانکار، باید الزامات سیستم مدیریت HSE کارفرما را تأمین نموده و هم‌راستا با آن حرکت نماید.

۳-۸- مناقصه: خرید کالا یا استفاده از خدمات با رعایت تشریفات مقرر به نازل‌ترین قیمت.

۲-     مسئولیت‌ها

۴-۱- نماینده مدیریت در امور HSE مسئول نظارت بر حسن اجرای موارد مرتبط با این روش اجرایی می‌باشد.

۴-۲- مسئولیت تهیه، تدوین، بازنگری، همچنین کنترل و نظارت بر این روش اجرایی بر عهده مدیر اداره HSE می‌باشد.

۴-۳- اداره HSE مسئولیت نظارت مداوم بر اجرای روش توسط نیروهای پیمانکار را بر عهده دارد و نماینده HSE کارفرما وظیفه نظارت مستقیم بر عملکرد پیمانکار و حصول اطمینان از رعایت الزامات HSE و شناسایی کاستی‌ها و اطمینان از رعایت کلیه مفاد طرح HSE، تهیه گزارشات و دستور جلسات HSE و مسئولیت پیش ارزیابی HSE و ارزیابی اولیه HSE را بر عهده دارد.

۴-۴- کلیه­ی پیمانکاران سازمان موظف به اجرای این روش اجرایی می‌باشند.

۴-۵- پایش عملکرد، تأیید برنامه نظارت بر بازنگری و ممیزی HSE و تأمین صحیح منابع بر عهده مدیر اداره HSE می‌باشد.

۴-۶- کمیسیون معاملات مسئولیت ضمیمه نمودن روش اجرایی مدیریت HSE پیمانکاران و سایر مدارک مرتبط اشاره شده در روش اجرایی را به تمامی قراردادهای موجود و جدید بر عهده دارد.

۴-۷- بررسی و اظهارنظر و اتخاذ تصمیم در مورد آن بخش از معاملات در سازمان که طبق آیین‌نامه معاملات مشخص می‌گردد، بر عهده کمیسیون معاملات می‌باشد.

۴-۸- بررسی موارد فنی مربوط به خرید خودروها و تجهیزات ایستگاه‌ها و اعلام نظر در این خصوص بر عهده کمیسیون فنی می‌باشد. ریاست کمیسیون فنی بر عهده مدیرعامل می‌باشد.

۴-۹- مسئولیت تحویل مستندات مربوطه به پیمانکار به عهده کمیسیون معاملات می‌باشد.

۴-۱۰- مسئولیت اطمینان از تعهد پیمانکار نسبت به الزامات مرتبط با بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست بر عهده کمیسیون معاملات می‌باشد.

۴-۱۱- همچنین مسئولیت بررسی و امتیازدهی پرسشنامه پیش ارزیابی HSE پیمانکاران به عهده مدیر اداره HSE می‌باشد.

۴-۱۲- سایر مسئولیت‌ها و موارد حقوقی:

زمان انعقاد قرارداد یک نسخه از این دستورالعمل به‌عنوان یکی از ضمایم اصلی پیمان پیش‌بینی خواهد شد.

کارفرما شرح مختصری از انتظارات HSE خود را از پیمانکاران به‌طور صریح و روشن در فصل سوم تحت عنوان الزامات HSE پیمانکاران در اختیار آنان قرار می‌دهد.

در صورت وجود تناقض در محتویات اسناد مناقصه، این دستورالعمل به‌عنوان فصلالخطاب بوده و سایر موارد بر اساس مفاد این دستورالعمل اصلاح می‌گردد.

کلیه مدیران اجرایی، کارشناسان و بازرسین مسئول HSE سازمان با توجه به مفاد این دستورالعمل مسئول نظارت بر حسن اجرای آن می‌باشد.

سازمان موظف است در قالب چک‌لیست‌های پیوست، عملکرد HSE پیمانکار را پایش نماید. در ضمن نسخه‌ای از چک‌لیست تکمیل شده نهایی بایستی پس از امضای مدیر HSE، مدیر پروژه و سرپرست کارگاه به‌عنوان سوابق HSE در اختیار پیمانکار قرار داده شود.

مدیریت HSE سازمان از طریق کارشناسان متخصص و بازرسین ایمنی بر حسن انجام این دستورالعمل نظارت خواهد نمود.

ناظرین HSE سازمان می‌توانند در هر مرحله از بازدیدهای دوره‌ای، در صورت مشاهده شرایط یا رفتار ناایمن به‌گونه‌ای که بنا به تشخیص، احتمال وقوع حادثه را دربرداشته باشد، شخصاً با هماهنگی مجری یا ناظر پروژه اقدام به تعطیل نمودن کار تا برطرف شدن شرایط ناایمن نماید.

در صورت عدم رعایت روش‌ها، مقررات و دستورالعمل‌های عمومیHSE، کار باید فوراً متوقف شده و اقدام اصلاحی مناسب صورت پذیرد و در غیر این صورت، برخورد قانونی متناسب اعمال خواهد شد.

سازمان باید با توجه به نوع قرارداد، HSE PLAN پیمانکار را به‌منظور حصول اطمینان از کفایت شناسایی تمام خطرات توسط پیمانکار ارزیابی نماید.

سازمان می‌تواند پیمانکار را در برآورده ساختن تعهدات مربوط به آموزش عمومیو تخصصی کارکنان یاری نماید؛ اما این امر نباید پیمانکار را از مسئولیت در تضمین آموزش HSE کارکنان خود رها سازد.

در صورت درخواست پیمانکار و موافقت کارفرما برای آموزش دوره‌های HSE پرسنل پیمانکار، کلیه هزینه‌های صرف شده در خصوص ارائه آموزش به پرسنل پیمانکار، از حساب مطالبات پیمانکار توسط سازمان کسر خواهد شد.

سازمان باید افراد مشغول به کار را ممیزی نماید تا اطمینان حاصل شود که افراد برای انجام ایمن کار به‌اندازه کافی واجد شرایط، باتجربه و تحت کنترل می‌باشند.

سازمان باید برنامه‌های اضطراری و دستورالعمل‌های پیمانکار را کنترل نموده تا اطمینان حاصل نماید که برای مقابله با موارد پیش‌بینی‌نشده کافی می‌باشند.

سازمان حق دارد در مواقع لزوم، بازرسی HSE و یا ممیزی HSE لازم را از عملکرد پیمانکار به عمل آورد. البته بدون اینکه تعهد پیمانکار در این زمینه خدشه‌دار شود. نتایج ارزشیابی در پروژه‌های بعدی که از شرکت‌ها برای مناقصه دعوت می‌شود، مورد توجه واقع شده تا امور به پیمانکارانی واگذار گردد که کارنامه بهتری از نظر وضعیت HSE دارند.

کارفرما می‌تواند مسئولیت‌های نظارت بر اجرای مفاد این دستورالعمل را در پروژه‌هایی که از خدمات شرکت‌های مهندسین مشاور به‌عنوان دستگاه نظارت کارگاهی استفاده می‌کند، به ایشان محول نماید.

کلیه مجریان طرح، نمایندگان مسئول HSE و ناظرین ذی‌ربط مشاور با توجه به مفاد این دستورالعمل مسئول نظارت بر حسن اجرای آن می‌باشد.

مشاور موظف است بر رعایت تمامیالزامات HSE پیمانکاران در حین اجرا (طبق الزامات فصل ۲) نظارت نموده و راهنمایی‌های لازم را به آن‌ها ارائه نماید.

پیمانکاران موظف‌اند مفاد این دستورالعمل را به‌طور کامل مطالعه نمایند و پس از امضای کلیه اسناد، بر اجرای دقیق و کامل این دستورالعمل در امور و پروژه‌های تحت سرپرستی خود ملزم می‌باشند.

 پیمانکار می‌بایست آنچه که تأمین ایمنی فنی عملیات اجرایی عنوان می‌شود، مانند (حفاظت از دیواره‌های حفاری از ریزش، آزمایش نوع خاک، حفاظ گذاری لبه پرتگاه‌ها و…) و آنچه که رعایت حداقل الزامات عمومیHSE عنوان می‌شود، مانند (لباس کار و وسایل حفاظت فردی، آموزش HSE پرسنل، فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی، تدارک دیدن تجهیزات اطفاء حریق، تجهیزات بهداشتی، دستورالعمل‌ها و روش‌های اجرایی موردنیاز)، در طول اجرای پروژه رعایت نماید.

پیمانکار می‌تواند نمونه‌ای از HSE PLAN پروژه‌های قبلی خود را در پاکت‌های پیشنهادی مناقصه به کارفرما ارائه نماید.

پیمانکار موظف می‌باشد خطرات پروژه را شناسایی و ماتریس ریسک مربوطه را تهیه نموده و اقدامات در نظر گرفته‌شده را به تأیید کارفرما برساند و در طول پروژه آن را به‌روزرسانی نماید.

پیمانکار موظف است در فاصله زمانی ابلاغ قرارداد تا شروع کار (در فاصله زمانی تجهیز کارگاه)HSE PLAN پروژه اجرایی خود را به کارفرما ارائه و در صورت نیاز در طول پروژه آن را بازنگری و به‌روزرسانی نماید.

 پیمانکار بایستی از معیارها و شاخص‌های انتخاب پیمانکاران آگاهی پیدا کند و بداند که در مرحله ارزیابی و انتخاب پیمانکار، پیشنهاد کمترین قیمت با سابقه HSE ضعیف غیرقابل‌قبول و مردود می‌باشد.

پیمانکار موظف است تمامیالزامات HSE پیمانکاران (طبق الزامات فصل ۳) را در پروژه عملیاتی اجرا نماید.

پیمانکار موظف است نسبت به ارائه گواهی سلامت ماشین‌آلات سنگین مورداستفاده در پروژه، (دریافت شده از شرکت‌های معتبر صادرکننده)، به اداره HSE کارفرما اقدام نماید و از رانندگان دارای گواهینامه مخصوص استفاده نماید.

پیمانکار  ملزم  به داشتن  نماینده HSE و حضور ایشان در طول زمان فعالیت اجرایی کارگاه می‌باشد