دستورالعمل ایمنی جرثقیل ها و بالابرها
در اینجا می توانید یکی از کاملترین دستورالعمل های مربوط به جرثقیل ها و بالابرها را دانلود کنید.
لینک دانلود:
دستورالعمل ایمنی کار با جرثقیلها، بالابرها، تجهیزات باربرداری و تجهیزات وابسته
۱-۱- جرثقیل[۱]
ماشینی است که قادر به بلند کردن بار، پایین آوردن بار و جابه‌جایی افقی آنها میباشد و با استفاده از سازوکارهای خاص بالابری کار می‌کند و انواع آن شامل:
- جرثقیل سقفی[۲]: جرثقیلی است با پل متحرک حامل بالابر ثابت یا متحرک که با مکانیسم‌های خاص بالابری کارکرده و بار را جابه‌جا می‌نماید. این نوع جرثقیل معمولاً در داخل سوله‌ها، کارخانه‌ها و کارگاه‌ها زیادی دارد.
- جرثقیل متحرک[۳]: جرثقیلی است که در روی یک یا چند ریل حرکت می‌کند.
- جرثقیل با پل متحرک[۴]: جرثقیل متحرکی است که در امتداد مناسبی زیر سقف کارخانه روی ریل حرکت کرده و بتواند بار را در امتداد طول و عرض و ارتفاع کار جابه‌جا نماید.
- جرثقیل با دروازه متحرک[۵]: جرثقیل متحرکی است که بر روی دوپایه خرپایی شکل سوار بوده و مجهز به چند بالابرنده عمودی باشد و بتواند بار را با خود از نقطه‌ای به نقطه دیگر در روی ریل و در مسیر خود حمل کند.
- جرثقیل یک ریلی[۶]: جرثقیل متحرکی است که دستگاه بالابر و اتاقک فرمان آن در حال آویز توسط چرخ‌هایی که روی یک ریل فوقانی حرکت می‌کند جابه‌جا گردد.
- جرثقیل متحرک موتوری[۷]: نوعی جرثقیل است که بر روی وسیله نقلیه موتوری سوار شده است.
- جرثقیل بازویی[۸]: نوعی جرثقیل ثابت یا گردان است که دارای بازوی افقی یا مایل بوده و کابل نگه‌دارنده بار به‌وسیله بازوی مزبور نگهداری می‌شود. در این دستگاه موقعیت قلاب بار نسبت به محور دوران جرثقیل توسط طول و شیب بازو تعیین می‌گردد و در بعضی موارد که بازوی جرثقیل افقی است. ممکن است بار توسط اتاقک متحرکی جابه‌جا شود.
- جرثقیل متحرک زمینی[۹]: نوعی جرثقیل است که روی چرخ سوار بوده و روی زمین حرکت می‌کند.
- جرثقیل سکودار[۱۰]: نوعی جرثقیل است که دارای سکوی مخصوص جهت قرار گرفتن بار و حمل آن به قسمت‌ها و انبار کردن بار در ارتفاعات و جاهای مختلف باشد.
- جرثقیل ساختمانی (چرخ چاه)[۱۱]: جرثقیل ثابتی است که زنجیر یا کابل بالابر در روی استوانه‌ای پیچیده شده و پایه دستگاه به‌وسیله پیچ‌های فونداسیون یا وسیله دیگری به زمین محکم شده باشد.
- جرثقیل الکتریکی[۱۲]: جرثقیل ثابت یا متحرکی است که استوانه حامل کابل یا زنجیر توسط موتور الکتریکی به حرکت درآید و بار را بالا و پایین ببرد. این بالابر ممکن است مستقلاً کارکرده یا به‌عنوان بالابر فرعی برای دستگاه بالابر دیگر مورداستفاده قرار گیرد.
- جرثقیل بادی[۱۳]: جرثقیلی است که نیروی محرک آن هوای فشرده میباشد.
- جرثقیل زنجیری[۱۴]: جرثقیل ثابت یا متحرکی است که با دست‌به‌کار می‌افتد و شامل یک یا چند چرخ زنجیری میباشد.
- جرثقیل قرقره‌ای[۱۵]: بالابر ثابت یا متحرکی است که با دست کارکرده و شامل یک یا چند قرقره بوده و نیروی محرک توسط کابل به قرقره‌ها و قلاب بار منتقل می‌گردد.
۱-۲- گواهی‌نامه سلامت فنی[۱۶]
سندی است که سلامت فنی دستگاه را تأیید می‌کند این سند توسط اشخاص/ مراکز مجاز مورد تأیید قانون صادر می‌شود.
۱-۳- کارشناس مجاز (بازرس فنی)
کارشناسی است که دارای مدرک دانشگاهی معتبر و تجربه لازم بوده و مورد تأیید وزارت کار یا سازمان ملی استاندارد ایران و سایر مرکز قانونی یا مشاور مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت‌کار باشد.
۱-۴- ظرفیت مجاز باربرداری [۱۷]
مقدار بار استاندارد جهت بلند کردن
۱-۵- لوازم بستن و بلند کردن بار[۱۸]
شامل طناب، کابل فولادی، زنجیر و ادوات اتصال آنها به یکدیگر از قبیل (حلقه- قلاب- بست کابل و غیره) میباشد.
۱-۶- تجهیزات باربرداری و اسلینگ[۱۹]
منظور وسایلی مانند سیم بکسل، زنجیر، مش فلزی و تسمه مصنوعی میباشد که برای جابه‌جایی و بستن بار به کار می‌روند و به شکل مارپیچی و صاف درهم‌تنیده شده‌اند، ساخته می‌شوند.
۱-۷- جداول بارکاری ایمن[۲۰]
میزان بار مجاز با توجه به تمام شرایط کاری شامل طول بوم، شعاع وزن بار در جداولی که از سوی سازنده تهیه شده است در اختیار اپراتور قرار می‌گیرد. این جداول باید به‌طور واضح در اختیار راننده/ اپراتور جرثقیل قرار گیرد.
۱-۸- راننده جرثقیل (اپراتور جرثقیل)
شخصی که توانایی هدایت و کار کردن با جرثقیل به‌منظور جابجایی بار، مطابق دستورالعمل سازنده و در قالب یک سیستم ایمن کاری را داشته باشد. راننده جرثقیل مسئول عملکرد صحیح جرثقیل بوده و باید فقط به علائمی که از طرف ریگر (قلاب انداز/ سیم بکسل انداز)/ علامت دهنده صادر می‌شود واکنش دهد.
۱-۹- ریگر (قلاب انداز/ سیم بکسل انداز)[۲۱]
سیم بکسل انداز مسئول اتصال بار به ملحقات بلند کننده بار، یا جدا کردن بار از این ملحقات، استفاده صحیح از لوازم و تجهیزات بلند کننده مطابق طرح‌ریزی عملیات شروع جابجایی ایمن جرثقیل میباشد.
۱-۱۰- علامت دهنده [۲۲]
علامت دهنده مسئول بازگو کردن علائم از قلاب انداز به راننده جرثقیل میباشد. علامت دهنده ممکن است بجای قلاب انداز مسئولیت هدایت بار جرثقیل را بر عهده گیرد مشروط به اینکه فقط یکی از آنها این مسئولیت را بر عهده بگیرد.
۱-۱۱- نصاب جرثقیل
نصاب جرثقیل مسئول نصب و برپایی جرثقیل برجی مطابق دستورالعمل‌های سازنده میباشد. اگر تعداد نصاب‌ها دو نفر یا بیشتر باشد لازم است شخصی به‌عنوان سرپرست نصب و برپایی به‌منظور کنترل ایمن عملیات نصب تعیین گردد.
۱-۱۲- متعلقات باربرداری
- شگل: حلقه اتصالی قابل‌حملی است که برای اتصال تجهیزات و قطعات مختلف باربرداری استفاده می‌شود.
- قلاب[۲۳]: وسیله‌ای است که بر روی مجموعه باربرداری قرار گرفته، سیم بکسل یا تجهیزات باربرداری بر روی آن قرار می‌گیرد.
- پیچ گوشواره: نصب دائمی روی تجهیزات به‌منظور باربرداری. رابطی برای اتصال اسلینگ به بار
- پیچ تنظیم دوطرفه: وسیله‌ای برای تنظیم کشش سیم بکسل، زنجیر، کابل و سایر تجهیزات کشنده
- شاهین و میله متعادل ساز: نوعی میله صاف و محکم که در قسمت پایین آن چند قلاب برای قرار گرفتن اسلینگ و سیم بکسل نصب‌شده است. میله متعادل ساز همانند شاهین بوده و برای متعادل کردن بارهای بزرگ به کار می‌رود.
- رولرها: برای جابه‌جایی بارها به‌صورت افقی یا در سطوح شیب‌دار می‌توان از رولر یا غلتک استفاده کرد، به شرطی که سطح زیر رولرها، محکم، مسطح و صاف باشد. رولرها را می‌توان زاویه‌دار قرارداد تا انتهای بار چرخ بخورد و در مکان‌های تنگ، اجازهی چرخیدن بدهد.
- پولیف یا بالابر اهرمی: پولیف یکی از وسایل رایج برای بلند کردن یا کشیدن بار در مسافت‌های کوتاه میباشد. از پولیف می‌توان به‌صورت عمودی، افقی، یا زاویه‌دار استفاده کرد.
- تیفور[۲۴]: تیفور، برای بلند کردن یا کشیدن‌های طویل مناسب است مانند پولیف در هر جهتی می‌توان از آن استفاده کرد. تیفور میتواند سیم بکسل را بکشد و از داخل خودش عبور دهد ظرفیت تیفور مختلف است از تا تن. عمل کشیدن سیم بکسل را می‌توان توسط یک قرقره انجام داد و از این طریق ظرفیت تیفور را افزایش داد.
۱-۱۳- مرکز ثقل
نقطه‌ای است که وزن یک شیء به صورت مساوی دور آن متعادل شده است. کل وزن در این نقطه متمرکز شده است.
۱-۱۴- سکوی کاری هوایی
وسیله‌ای است مکانیکی که برای فراهم کردن دسترسی‌های موقت و ایمن برای افراد و تجهیزات در مکان‌های غیرقابل‌دسترس به‌خصوص مرتفع، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۲- مسئولیت‌ها
۴-۱- معاون فنی و توسعه مسئول اجرای این دستورالعمل و اداره HSE مسئول نظارت بر اجرا میباشد.
۴-۲- در پروژههای پیمانکاری مسئولیت اجرای این دستورالعمل بر عهده ناظر پروژه و نظارت بر اجرا بر عهده کارشناس HSE میباشد.
۴-۳- مسئولیت اجرای این دستورالعمل در ایستگاهها بر عهده رئیس ایستگاه و نظارت بر اجرا بر عهده کارشناس HSE می-باشد.
۴-۴ مسئولیت آموزش مفاد این دستورالعمل در ایستگاهها بر عهده رئیس ایستگاه و نظارت بر اجرا بر عهده کارشناس HSE میباشد.
۴-۵- مسئولیت حفاظت از افراد حین آموزش در ایستگاهها بر عهده فرمانده عملیات و معاون فرمانده عملیات میباشد.
۴-۶- مسئولیت بازنگری و تجدیدنظر در این دستورالعمل بر عهده اداره HSE میباشد.
۳- روش انجام کار
۳-۱- راهنمای باربرداری با جرثقیل
جرثقیل به‌عنوان قسمتی از یک دستگاه که برای بلند کردن، جابجایی و پایین گذاشتن آن طراحی شده است شناخته می‌شود. برای انتخاب اندازه و نوع جرثقیل جهت انجام یک کار موارد زیادی بایستی مدنظر قرار گیرد که برخي از آنها به شرح زیر است:
-ابعاد، وزن و شعاع كار برای سنگین‌ترین بار
-حداکثر ارتفاع مورد نیاز
– نحوه بالا بردن بار
– در صورت استفاده از یک جرثقیل متحرک، نوع شاسی محرک جرثقیل بایستی تعیین شود.
– این موضوع به شرایط زمین و موقعیت محل باربرداری بستگی دارد.
– آیا لازم است هنگام نصب بار توسط جرثقیل حرکت داده‌شده و جابجا شود.
– وضعیت جاده در مناطق سرد
– بسیاری از جرثقیلها بدون اینکه دمونتاژ شوند نمی‌توانند روی جاده‌ها حرکت نمایند.
کاربرد اصلی همه جرثقیل‌های متحرک اساساً یکسان است و شامل موارد زیر میباشد:
-قابلیت تنظیم طول بوم
– قابلیت تنظیم زاویه بوم
-توانایی بالا و پایین بردن بار
-توانایی چرخاندن بار
-توانایی حرکت در محوطه کار
به‌منظور شناسایی جرثقیل کلیهی جرثقیل‌های متحرک بایستی دارای یک صفحه‌ی شناسایی روی کلیهی قسمت‌های اصلی باشند، از جمله روی شاسی محرک، اتاق، جک‌های پایه، وزنه‌های تعادل، جیب و قسمت‌های بوم. این مشخصات بایستی شامل نام کارخانه‌ی سازنده، شماره مدل دستگاه، شمارهی سریال و وزن آن قسمت باشد.
[۱] Crane
[۲] overhead crane overhead crane
[۳] Travelling Crane
[۴] Over head Travelling Crane
[۵] Gantry Crane
[۶] Monorail Crane
[۷] Locomotive Crane
[۸] Jib Crane
[۹] Portable floor Hoist
[۱۰] Hoist
[۱۱] Crabs and Winches
[۱۲] Electric hoist
[۱۳] Pneumatic Hoist
[۱۴] Chain Hoist
[۱۵] Block and Tackle
[۱۶] CERTIFICATE
[۱۷] safe working load (S.W.L)
[۱۸] Hoisting tackle
[۱۹] SLING
[۲۰] Load chart
[۲۱] Rigger
[۲۲] Signaler, Banksman
[۲۳] Hook
[۲۴] Tirfor
