دستورالعمل کامل ایمنی جوشکاری و برشکاری
دستورالعمل کامل ایمنی جوشکاری و برشکاری . دانلود از طریق لینک زیر
دستورالعمل ایمنی جوشکاری وبرشکاری-شرکت
۵-۱- کلیات
کارشناس HSE سازمان یا مسئول HSE پیمانکار میبایست پیش از شروع عملیات، مطابق با چک‌لیست ایمنی جوشکاری و برشکاری به شماره HSE-CH-34 تمامی فعالیت‌ها و تجهیزات مورد استفاده را بازرسی نماید تا از صحت عملکرد آنها اطمینان حاصل نماید. همچنین ناظر اجرای کار نیز در طول کاربر روند کار نظارت داشته، از ایجاد موارد و شرایط ناایمن جلوگیری به عمل آورد. آموزش‌های مورد نیاز در خصوص جوشکاری و برشکاری توسط کارشناس HSE سازمان یا مسئول HSE پیمانکار صورت می‌گیرد.
نکات مهمی که در ابتدای کار فنی برشکاری و جوشکاری باید به آن توجه داشت شامل موارد زیر است:
- در خصوص فعالیت‌هایی که به تشخیص سازمان نیاز به حضور جوشکار حرفه‌ای باشد، میبایست از افراد واجد صلاحیت دارای گواهینامه استفاده شود.
- برشکار و جوشکار بایستی مفاد این دستورالعمل را فراگرفته و کلیه قواعد مشروحه در آن را بکار بندد.
در ادامه نکات بهداشتی، ایمنی و زیست‌محیطی که نفرات هنگام جوشکاری و برشکاری موظف به رعایت آنها می‌باشند، ذکر شده است.
۵-۲- خطرات جوشکاری و برشکاری
۵-۲-۱-خطر برق‌گرفتگی
در صورت وجود اشکال در دستگاه جوشکاری یا برشکاری برقی، کارتینگ نامناسب و نامناسب بودن کابل‌های مربوطه احتمال برق‌گرفتگی وجود دارد.
۵-۲-۲- خطر سوختگی
در موقع جوشکاری، برشکاری قطعه کار و ابزار تا حد زیادی داغ شده و همچنین ذرات مذاب ناشی از جوشکاری، برشکاری به اطراف پراکنده می‌شود و بنابراین احتمال بروز سوختگی وجود دارد. پرتوهای ماوراءبنفش نیز می‌تواند منجر به سوختگی شدید پوست گردد.
۵-۲-۳-خطر ورود اجسام خارجی به داخل چشم
در زمان صاف نمودن لبه قطعات برشکاری شده و با زدن گل جوش احتمال پرتاب اشیاء خارجی و ورود آنها به چشم وجود دارد، لذا باید از عینک ایمنی متناسب با نوع کار استفاده نمود.
۵-۲-۴-خطر سقوط و افتادن از ارتفاع
در صورتی که جوشکاری / برشکاری در ارتفاع صورت پذیرد خطر سقوط وجود خواهد داشت. همچنین هنگام جوشکاری با برق در صورت وقوع برق‌گرفتگی احتمال پرتاب شدن فرد براثر واکنش ماهیچه‌های بدن براثر عبور جریان برق از بدن وی وجود دارد.
۵-۲-۵-خطر آتش‌سوزی
جوشکاری و برشکاری به علت ایجاد دمای خیلی زیاد می‌تواند منجر به آتش‌سوزی گردد.
۵-۲-۶- خطرات پرتوها
علاوه بر نور خیره‌کننده مرئی، پرتوهای ماوراءبنفش در جوشکاری قوس الکتریک به وجود می‌آید و پرتوهای مادون‌قرمز در جوشکاری / برشکاری اکسیژن و گاز ایجاد می‌گردد که هریک از این پرتوها اثرات مضر خاصی خواهند دارند.
۵-۳- ایمنی در جوشکاری و برشکاری
۵-۳-۱- مقررات عمومی جوشکاری و برشکاری
- پیش از شروع عملیات جوشکاری و برشکاری (به‌جز عملیات) صدور مجوز کار گرم به شماره HSE-FO-59 ضروری است.
- پیش از شروع عملیات جوشکاری میبایست تمامی فعالیت‌ها طبق چک‌لیست ایمنی جوشکاری و برشکاری به شماره HSE-CH-34 بررسی شود.
- کلیه عملیات جوشکاری و برشکاری باید توسط افراد دارای صلاحیت صورت پذیرد.
- قبل از انجام هرگونه عملیات جوشکاری و برشکاری تمیز نمودن محل کار از مواد آتش‌گیر ضروری است.
- فیوم‌های جوشکاری و برشکاری برای سلامتی خطرناک می‌باشند، لذا تنها زیر هود یا در محل‌های با تهویه مناسب عملیات برشکاری یا جوشکاری را انجام دهید.
- کلیه دستگاهها و تجهیزاتی که برای جوشکاری و برشکاری به کاربرده می‌شوند، باید بهطور مرتب و بر اساس دستورالعمل‌های کارخانه سازنده مورد بازدید، آزمایش و دقت سنجی قرار گرفته و در صورت وجود نقص و یا فرسودگی، تعمیر و یا از فرآیند کار خارج گردند.
- وضعیت ایستایی دستگاهها و تجهیزات جوشکاری و برشکاری بایستی به‌گونه‌ای باشد که از هرگونه حرکت اتفاقی جلوگیری به عمل آید.
- کلیه دستگاهها و تجهیزات جوشکاری و برشکاری باید بهطور کاملاً ایمن نصب و بهره‌برداری گردد.
- کلیه دستگاهها و تجهیزات جوشکاری و برشکاری باید در مکانی نگهداری و انبار شوند که از صدمات فیزیکی و شیمیایی محافظت گردد.
- روش انجام عملیات جوشکاری و برشکاری باید به‌گونه‌ای باشد که علاوه بر فرد جوشکار یا برشکار، خطری برای سایر کارکنان و یا افراد متفرقه در برنداشته باشد.
- دیوارها و سطوح جانبی محل جوشکاری باید به‌گونه‌ای باشد که بیشترین جذب تشعشعات مضر را داشته باشد.
- اگر در محل‌هایی که جوشکاری یا برشکاری انجام می‌شود، اشخاص دیگری نیز مشغول به کار بوده یا عبور و مرور کنند باید از پاراوان‌های غیرقابل اشتعال ثابت یا قابل حمل مناسب استفاده شود که حداقل ارتفاعشان ۲ متر باشد.
- اقدامات کنترلی باید به نحوی انجام گیرد تا از انتشار آلاینده‌های ناشی از عملیات جوشکاری به سایر قسمت‌های کارگاه جلوگیری به عمل آید.
- انجام کلیه عملیات چربی زدایی یا تمیزکاری با هیدروکربن‌های کلردار در کارگاه‌های جوشکاری، برشکاری و فرآیندهای مرتبط ممنوع است.
- اگر قطعه کاری با استفاده از حلال‌ها، چربی زدایی شده باشد، باید پیش از شروع جوشکاری آن را کاملاً از باقیمانده حلال پاک و خشک نمود.
- جوشکاری و برشکاری در مجاورت مواد قابل اشتعال و انفجار یا در مکان‌هایی که گردوغبار و بخارات یا گازهای قابل انفجار و اشتعال وجود دارد، ممنوع است.
- کلیه قسمت‌هایی که در اثر جوشکاری یا برشکاری احتمال وقوع آتش‌سوزی در آنها وجود دارد بایستی از مصالح نسوز ساخته شده و یا با استفاده از روشهای مناسب از ایجاد حریق جلوگیری به عمل آید.
- هرگونه درز یا شکاف، حفره و پنجره‌های باز و یا شکسته در کف و دیواره‌های محل جوشکاری یا برشکاری باید بهطور مناسب پوشیده یا بسته گردند تا خطر ریزش یا پاشش ذرات ناشی از جوشکاری و برشکاری به طبقات زیرین و یا واحدهای مجاور از بین برود.
- قبل از شروع عملیات جوشکاری و برشکاری در فضاهای بسته و محدود باید از تهویه مناسب محیط کار اطمینان حاصل نمود.
- در هنگام جوشکاری و برشکاری که تأمین سیستم تهویه مناسب امکان‌پذیر نمی‌باشد، استفاده از تجهیزات مستقل تنفسی الزامی است.
- سیلندرهای گاز و دستگاههای جوشکاری و برشکاری بایستی همواره خارج از فضاهای بسته و محدود مستقر گردد.
- لوله‌های مورد استفاده برای تهویه گازهای خروجی ناشی از جوشکاری و برشکاری در فضاهای بسته و محدود باید از مواد غیرقابل اشتعال ساخته شده باشد.
- جوشکاری و برشکاری مخازن سربسته و یا حاوی مواد قابل اشتعال و انفجار ممنوع است.
- جوشکاری و برشکاری مخازنی که قبلاً حاوی مواد قابل اشتعال و انفجار بوده و یا محتویات قبلی آن مشخص نمی‌باشد، بدون رعایت اصول ایمنی و استانداردهای مربوطه ممنوع است.
- کلیه دستگاهها و تجهیزات جوشکاری و برشکاری باید دارای لوح مشخصات فنی باشد.
- در پایان هر شیفت کاری عملیات جوشکاری و برشکاری، باید اطراف محل کار بازرسی و فقط پس از اطمینان از عدم وجود جرقه، شعله و یا سرباره داغ محل کار را ترک نمود.
۵-۳-۲-جوشکاری و برشکاری گاز
- تماس روغن، گریس و مواد قابل اشتعال و انفجار با کلیه دستگاهها و تجهیزات جوشکاری و برشکاری گازی ممنوع میباشد.
- هیچ‌گاه نباید شیر و اتصالات سیلندرهای استیلن/اکسیژن را روغن‌کاری نموده و یا با دست‌ها و یا دستکش‌های آلوده به روغن به آنها دست زد.
- قطعات لوله گاز استیلن را بهوسیله بست اتصالی به یکدیگر محکم کنید و تا می‌توانید از شیلنگ‌های یک تکه استفاده نمایید تا از هم جدا نشود.
- استفاده از گاز اکسیژن به‌عنوان جایگزین هوای فشرده ممنوع است.
- هرگز نباید بهطور ناگهانی شیر سیلندر اکسیژن را بهطور کامل باز کرد، زیرا موجب سوختن شیر تقلیل فشار گردیده و آتش‌سوزی حتمی خواهد بود.
- استفاده از شعله جهت انجام آزمایش نشتی گازها در سیلندرها و متعلقات آن ممنوع است.
- برای روشن نمودن مشعل جوشکاری و برشکاری باید از فندک مخصوص آن استفاده نمود. استفاده از کبریت، فلزات داغ و یا قوسی الکتریکی برای این کار مجاز نیست چون در صورتی که گازها بلافاصله روشن نشوند، احتراق شدید روی خواهد داد.
- در پایان کار و مواقعی که عملیات جوشکاری و برشکاری انجام نمی‌گیرد باید دستگاهها از منابع اصلی برق یا گاز جدا گردد.
- کلیه محل‌های اتصال از سیلندر گاز تا مشعل را باید قبل از روشن نمودن مشعل به روشهای ایمن و توسط افراد ماهر مورد آزمایش نشتی قرارداد.
- مشعل باید به طریق صحیح روشن و خاموش شود تا شعله پس نزند. هنگام روشن کردن مشعل میبایست همیشه در نظر داشت که ابتدا شیر سیلندر اکسیژن و سپس شیر سیلندر استیلن را باز نمود و برای خاموش کردن مشعل بایستی برعکس عمل کرد و ابتدا شیر استیلن و سپس اکسیژن را بست. تنها در مواقع پس زدن شعله بایستی شیر مشعل اکسیژن را قبل از استیلن ببندید تا مانع از ورود اکسیژن به داخل مشعل شود.
- جهت روشن کردن مشعل، شیر سیلندر اکسیژن را بایستی به آرامی و بهطور کامل باز کرد ولی شیر استیلن تنها بایستی ۱ تا ۵/۱ دور باز شود.
- موقعی که مشعل جوشکاری بر اثر تماس با کار و یا به علت گرم شدن زیاد پس می‌زند نخست شیر سیلندر اکسیژن و استیلن را محکم ببندید و بعد نوک مشعل را در آب سرد قرار دهید.
- شیلنگ و اتصالات رابط باید استاندارد بوده و فاقد نشتی، پوسیدگی و یا هر نوع نقص دیگری باشد.
- شیلنگ‌های انتقال گاز نبایستی در روی زمین و زیر پا یا مسیر عبور و مرور وسایل نقلیه قرار گرفته و رها شوند.
- همواره پیش از انجام جوشکاری از سالم بودن شیلنگ‌های گاز مطمئن شده و احتمال تا خوردگی آن را بررسی نمایید.
- برای باز کردن یا بستن شیرهای سیلندر از آچار مخصوص استفاده کنید و برای این کار از اعمال نیروی زیاد خودداری فرمایید. استفاده از انبردست و یا آچار فرانسه برای این کار مجاز نیست.
- اتصالات و مهره‌های اتصال باید قبل از استفاده مورد بررسی قرار گیرند و در صورت وجود هرگونه عیب یا نشتی، تعویض گردند.
- پر کردن سیلندرهای اکسیژن و انواع گازها باید توسط مراکز مجاز و معتبر صورت پذیرد.
- سیلندرهای اکسیژن و انواع گازها باید بهصورت ادواری و بر اساس آئین‌نامه‌های حفاظتی و استانداردهای ملی مورد بازدید و آزمایش قرار گیرد.
- کارخانجات و تولیدکنندگان سیلندرهای گاز و همچنین صنایع سیلندر پرکنی مکلف به درج نام شیمیایی و نام تجاری گاز بر روی بدنه سیلندر می‌باشند و استفاده از سیلندرهای گاز که نام شیمیائی و نام تجاری محتویات آن بر روی سیلندر درج نشده باشد، ممنوع است.
- استفاده از سیلندرهای گاز و مولدهای گاز استیلن که دارای آسیب‌دیدگی یا خوردگی بوده و یا در معرض آتش‌سوزی قرار داشته‌اند، ممنوع است.
- سیلندرهای استیلن را نباید در معرض شعله‌های روباز مانند جوشکاری یا برشکاری، قوس الکتریکی، گدازه مذاب، جرقه، رادیاتورها و اشعه خورشید و همچنین در معرض صدمات فیزیکی، شیمیایی و شرایط نامساعد جوی قرارداد، زیرا در اثر حرارت، استیلن تجزیه شده و فشار درون سیلندر تا حد خطرناکی بالا می‌رود که خطر انفجار دارد، حداکثر دمای قابل‌تحمل توسط سیلندرها ۵۴ درجه سانتی‌گراد است.
- هنگام حمل سیلندرهای استیلن نباید هیچگونه ضربه‌ای به آنها وارد کنید زیرا گاز استیلن محلول در استون بوده و کوچک‌ترین ضربه باعث انفجار می‌گردد.
- برای گرم کردن سیلندر یا رگلاتوری که در اثر سرما یخ‌زده است به‌هیچ‌وجه نبایستی از شعله مستقیم استفاده شود، به‌کارگیری آب گرم در این شرایط توصیه می‌شود.
- سیلندرهای گاز باید بهطور قائم و مطمئن در جای خود محکم گردند تا از افتادن احتمالی آنها جلوگیری شود. سیلندرهای گاز باید دور از مواد قابل اشتعال و انفجار نگهداری و استفاده گردد.
- در مواقع آزمایش سیلندر از نظر آب‌بندی سوپاپ و مهره مغزی خروجی گاز، حتماً از کف صابون استفاده گردد.
- نگهداری سیلندر اکسیژن در مکان تولید گاز استیلن ممنوع میباشد.
- استفاده از اتصالات غیراستاندارد، تبدیل‌ها، وسایل غیر ایمن اکیداً ممنوع است.
- جابجایی سیلندرهای گاز با اهرم کردن شیر یا سرپوش حفاظتی آن ممنوع میباشد.
- سیلندر گاز پر یا خالی نباید به‌عنوان غلتک یا تکیه‌گاه استفاده گردد.
- سرپوش حفاظتی سیلندرهای گاز باید در جای خود بهطور محکم قرار گیرد مگر در مواردی که سیلندر گاز در حال استفاده میباشد.
- به‌منظور جلوگیری از بروز صدمات فیزیکی در هنگام جابجایی انواع سیلندرهای گاز، استفاده از یک محفظه مناسب و ایمن الزامی است.
- در هنگام حمل و نقل سیلندرهای استیلن حتماً بایستی کلاهک حفاظتی بر روی آن نصب گردد. ضمناً هیچ‌گاه نبایستی سیلندرهای استیلن بهصورت خوابیده حمل شوند و به این منظور بایستی تجهیزاتی همچون چرخ دستی و یا پالت که سیلندر در آنها بهطور عمودی قرار گیرد برای آن تأمین گردد.
- برای جابجایی سیلندرها توسط جرثقیل و یا لیفتراک از محفظه‌ها و پالت‌های مناسب استفاده شود و از جابجایی آنها توسط زنجیر یا سیم بکسل جرثقیل و یا استفاده از شاخک‌های لیفتراک اکیداً خودداری گردد.
- هنگامی که لازم است سیلندرها به همراه رگلاتورهای متصل به آن جابجا شوند، باید پس از بستن شیر و قرار دادن بر روی وسیله ایمن نسبت به جابجایی آنها اقدام نمود.
- استفاده از سیلندر گاز بدون رگلاتور استاندارد ممنوع است.
- گرم کردن کپسول و شیر گاز مخزن استیلن توسط شعله ممنوع است و در صورت نیاز، این کار بایستی توسط آب گرم صورت گیرد.
- شیلنگ‌های سبز (سیاه) انتقال گاز بایستی به رگلاتور اکسیژن شیلنگ قرمز به رگلاتور استیلن (سایر گازهای سوختنی) متصل گردد.
- رنگ شیلنگ‌ها باید مطابق با استاندارد شماره ۳۷۹۲ و رنگ بدنه سیلندرهای گاز باید بر اساس استاندارد شماره ۷۱۲ موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران باشد.
- بهره‌برداری از سیلندرهای گاز فقط بهصورت ایستاده مجاز است و به‌هیچ‌عنوان نباید در حالت افقی یا وارونه از گاز داخل آن برای عملیات جوشکاری و برشکاری استفاده نمود.
- اگر سیلندر استیلنی بهطور اتفاقی بر روی زمین افتاد، بایستی پیش از استفاده از آن حداقل به مدت یک ساعت آن را بهطور عمودی روی زمین قرارداد.
- هیچ‌گاه نبایستی از قسمت کلاهک اقدام به هل دادن و یا بلند کردن سیلندر نمود.
- استفاده از سیلندر به‌عنوان غلتک، تکیه‌گاه یا نگه‌دارنده به‌هیچ‌وجه مجاز نیست.
- قرار دادن اشیاء بر روی انواع سیلندرهای گاز ممنوع است.
- قبل از جدا کردن رگلاتور از سیلندر گاز، باید شیر سیلندر گاز بهطور کامل بسته شود.
- سیلندرهای گاز باید دور از عملیات جوشکاری و برشکاری قرار گیرند تا شعله، سرباره داغ و جرقه به آنها نرسد، در غیر این صورت میبایست از موانع ضد آتش استفاده نمود.
- استفاده از سیلندرهای گاز به‌عنوان بخشی از مدار الکتریکی جوشکاری قوس الکتریکی ممنوع است.
- در مکان‌هایی که گاز از طریق سیستم لوله‌کشی تأمین می‌گردد، جنس لوله‌ها و کلیه تجهیزات مرتبط باید متناسب با نوع گاز و ایمن باشد، استفاده از رنگ‌ها و علائم هشداردهنده برای مشخص شدن نوع گاز لوله‌کشی‌ها الزامی است.
- شیرهای سیلندرهای خالی بایستی پیش از جدا کردن اتصالات بهطور کامل بسته شده و پس از قرار دادن کلاهک حفاظتی بر روی آن با نصب برچسب یا علامتی دال بر خالی بودن سیلندر در محل مناسب و به دور از سیلندرهای پر نگهداری شود. همچنین سیلندر انواع گازها باید جدا از یکدیگر و در محل ایمن نگهداری شوند.
- محل نگهداری و ذخیره‌سازی سیلندرهای گاز میبایست ضد آتش و مجهز به سیستم تهویه ایمن باشد.
- استفاده از اتصالات مسی در عملیات جوشکاری و برشکاری با گاز استیلن ممنوع است.
- هر یک از لوله‌هایی که گاز را از مولد یا سیلندر به مشعل‌های جوشکاری و برشکاری انتقال می‌دهد باید مجهز به شیر یک‌طرفه فشاری باشد.
- کلیه کپسول‌های جوشکاری و برشکاری بایستی به حالت قائم نگهداری و استفاده شود، همچنین تمهیدات لازم جهت پیشگیری از سقوط آنها صورت پذیرد.
- محل نگهداری سیلندرهای تحت فشار زیاد بایستی از تهویه مناسبی برخوردار باشد.
- غلطاندن سیلندر بروی بدنه سیلندر مجاز نمی‌باشد.
- سیلندرها را بایستی جدا از یکدیگر، بر اساس نوع گاز انبار نمود. انبار نمودن سیلندرهای اکسیژن و استیلن در یک محل، همچنین نگهداری سیلندرهای اکسیژن در مجاورت مواد هیدروکربنه مانند روغن، گریس، نفت و بنزین، گازوئیل، زغال و … ممنوع میباشد و بایستی حداقل یک تا شش متر از یکدیگر فاصله داشته باشند. انجام جوشکاری و برشکاری با دستکش و لباس آلوده به روغن ممنوع میباشد.
- استفاده از سیلندرهای اکسیژن و استیلن فاقد مانومتر سالم و استاندارد ممنوع میباشد.
- قبل از بازنمودن شیر سیلندر، پیچ تنظیم رگلاتور کامل باز شود تا رگلاتور آسیب نبیند.
- به‌منظور پیشگیری از خطر انفجار و همچنین ممانعت از مسدود شدن جریان گاز و آسیب دیدن رگلاتور ضروری است که ضمن پیشگیری از وارد شدت گردوغبار به داخل سرپیچ سیلندر، شیر سیلندرها (غیر از سیلندر حاوی هیدروژن) را پیش از نصب اتصالات به آهستگی باز کرده و سپس سریعاً آن را ببندید.
- نصب رگلاتور بر روی سیلندر باید با دقت و بهطور محکم صورت گیرد تا از نشت گاز پیشگیری شود.
- رگلاتور سیلندر استیلن باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که هیچ‌گاه فشار آن از ۵/۱ اتمسفر تجاوز نکند.
- حداقل سالی یک‌بار بایستی فشارسنج رگلاتور تحت آزمون عملکردی قرار گیرد. هیچ‌گاه نباید از رگلاتوری که برای گاز مخصوصی ساخته شده است، برای گازهای دیگر استفاده شود.
- کلیه کپسول‌های تحت فشار زیاد بایستی هر ۵ سال یک مرتبه توسط مراجع ذیصلاح هیدرو استاتیک گردد.
- تست فشار سیلندرها بایستی سالیانه یک‌بار انجام شود.
- بعد از اتمام کار بایستی شیرهای استیلن و اکسیژن محکم بسته شده سپس شیرهای مشعل باز شوند تا گازهای موجود در لوله‌های هدایت خارج شوند و بالاخره شیرهای فشار گاز محکم و شیر مشعل نیز بسته شود.
- برای بستن شیر سیلندر در مواقع اضطراری بایستی همواره یک عدد آچار بر روی آن قرار داشته باشد.
